به گزارش خبرنگار سرویس اقتصاد پایگاه تخصصی وسائل حجت الاسلام محسن غرویان در جلسات چهل و یکم و چهل و دوم درس گفتار فقه الاقتصاد، بورس و جایگاه و رسالت آن و شرکت های سهامی را مورد بررسی قرار داده است.
حجت‌الاسلام غرویان در ابتدا در ادامه مباحث بانکداری به تناسب بحث بورس را مطرح کرد.
استاد حوزه علمیه قم تعاریف مختلفی از بورس را ارائه دادند. حجة الاسلام غرویان بورس را عامل برداشته شدن واسطه گری بانک ها میان مردم و واحدهای تجاری دانست و این خصیصه را تفاوت میان بورس و بانک عنوان کرد.
وی تعاریف مختلفی که از بورس ارائه شده را اینگونه بیان کرد: برخی بورس را مکانی برای قیمت گذاری تعریف کردند و در تعریفی دیگر بورس را مکانی برای برقراری ارتباط بین عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان سرمایه بیان داشته اند، برخی گفته اند: که بورس بین نیاز مردم و نیاز تولید کنندگان ارتباط برقرار می کند و از این طریق زمینه ارتباط عرضه و تقاضا را برقرار می کند.
نکته دیگری که در بورس مطرح است این است که در بورس کالاهای واسطه ای و مواد خام اولیه به فروش می‌رسد.
استاد درس خارج فقه یکی از عقود را «مشارکت مدنی» برشمرد که در آن شرکت های بزرگ که به سرمایه نیاز دارند سهامشان را در معرض فروش قرار می دهند و مردم این سهام را خریداری می کنند و در سود و زیان شرکت نسبت به سهمشان شریک می شوند.
وی در پایان به تعریف اوراق بهادار پرداخت و اقسام آن را چنین برشمرد : 1- اوراق سهام 2- اوراق خزانه 3- اوراق مشارکت.
تقریر این دروس در ادامه می آید:
مقداری در مورد بانک بحث کردیم به تناسب باید بحث بورس را نیز توضیح دهیم.
تعریف بورس :
1- بازار بورس به مکانی گفته می شود که کارقیمت گذاری و خرید و فروش بعضی کالاها و اوراق بهادار در آن صورت می گیرد و گفتیم که مکان خرید و فروش گاهی در فضای مجازی فعال است.
2- بعضی گفته اند: که بازار بورس مکانی است که بین عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان سرمایه ارتباط برقرار می کند و از این طریق زمینه ارتباط عرضه و تقاضا را برقرار می کند.
یک عده هستند که سرمایه نیاز دارند ، مثلا کارخانه پنبه خراسان در بورس، اوراق و سهامش را عرضه می کند و مردم با پول های خرد و کلانشان در این کار شریک می شوند و در سود و زیان به نسبت سهامشان شریک می‌شوند. این یکی از انواع عقود است که «مشارکت مدنی» نام دارد و قبلا بیان شد.
3- برخی گفته اند: که بورس بین نیاز مردم و نیاز تولید کنندگان ارتباط برقرار می کند و زمینه بکار گیری سرمایه ها و پس اندازهای مردم در فعالیت های تولیدی را فراهم می کند.
مثلا شما سرمایه ای دارید و دوست دارید این را در کشور به یک کار تولیدی بزنید و از طریق بورس سهام یک شرکت را خریداری می کنید.
سوال: تفاوت بانک با بورس چیست؟
در گذشته شرکت های بزرگ اگر پولی می خواستند از بانک می گرفتند ولی بورس این واسطه(بانک) را حذف کرده است و مردم به صورت مستقیم با شرکت ها و واحد های تجاری ارتباط می گیرند، که اوراق بهادار شرکت های تجاری در بورس عرضه می شود و مردم مستقیم آن را خریداری می کنند.
نکته دیگر :
در بورس کالاهای واسطه ای و مواد خام اولیه به فروش می‌رسد، مثل گندم که ما مستقیم آن را نمی خوریم ولی یک کالای واسطه ای است و از آن نان درست می شود و... مثلا آهن و پنبه و...
در بورس کالاها به صورت انبوه نمی آیند، بلکه نمونه ای کوچک از آن عرضه می شود. و شما آن را می بینید و اگر خواستید در آن سرمایه گذاری می کنید.
در مورد بورس و بازار بورس توضیحاتی را دادیم و دنباله آن را عرض می کنیم.
بازار بورس اوراق بهادار
دولت این بازار را دایر می کند و ساختمان ثابتی دارد و اوراقی که دارای ارزش هست را در این جا می فروشند و این اوراق دارای ارزش است و شما می توانید بفروشید
اروراق بهادار سه قسم است :
قسم اول : اوراق سهام ، سهم ورقه ای است قابل معامله ، نشان دهنده ی مالکیت مالک آن در شرکت سهامی است. بر روی این برگه نام و مشخصات صاحب اوراق نوشته می شود و هر سهم نیز مشخص و نوشته می شود و تعهدات طرف را می نویسند که شامل صاحب سهم و شرکت است.
اصطلاح شرکت سهامی :
شرکتی است که برای انجام امور تجاری تشکیل شده و سرمایه اش متشکل از سهام هم ارزش است ، یعنی سهام ها همه هم ارزش هستند و هیچ فرقی بین سهم ها وجود ندارد.
نکته مهم که در شرکت های سهامی باید به آن توجه کنیم این است که صاحبان سهام به نسبت سهمی که خریده اند در سود و زیان شریک هستند و فقط سود نیست بلکه اگر شرکت ضرر هم بکند باید شما ضرر را بپردازید.
انواع شرکت های سهامی :
1-شرکت سهامی عام : آن شرکتی است که قسمتی از سهامی شرکت از طریق فروش سهام به مردم (یعنی پذیره نویسی) تامین می شود و این یعنی همه مردم می توانند در آن شرکت شریک شوند.
2-شرکت سهامی خاص : شرکتی که تمام سهامی و هزینه های آن توسط موسسین تامین می شود و همه مردم نمی توانند در آن شریک شوند.
در بازار بورس فقط به شرکت های سهامی عام اجازه ورود می دهند زیرا سودش برای عموم مردم است.
شرکت های سهامی عام وقتی در بورس ثبت نام می کنند از یک سری معافیت های مالیاتی خاص برخوردار می شوند.
قسم دوم : اسناد خزانه
قسم سوم : اوراق مشارکت
مقرر: عطاری
323/905/ع