به گزارش خبرنگار پایگاه تخصصی وسائل علاقمندان و دانشجویانی که در حوزه اقتصاد مطالعه میکنند ضرورتا باید شناخت و آگاهی کافی پیرامون مسائل اساسی اقتصاد ایران، شرایط حال و گذشته این اقتصاد داشته باشند. این شناخت در کنار نظریه های علمی اقتصادی که در شاخه های متعدد این علم و در مقاطع و سطوح مختلف به دانشجویان آموخته میشود بسیار مکمل و سوودمند خواهد بود. به همین علت است که آقای احمد شعبانی سخنرانی تعدادی از صاحب نظران و اساتید کشور را در کتاب گفتارهایی پیرامون مسائل اساسی اقتصاد ایران گردآوری نمود تا علاقمندان این حوزه بتوانند به شناخت و درکی قابل توجه از این علم برسند.
دکتر شعبانی که مولف آثار دیگری همچون «پول، بهره و تورم» و «چشم انداز آینده علم اقتصاد» نیز میباشد و مقالات متعددی نیز تا کنون از ایشان به چاپ رسیده؛ این اثر162 صفحه ای را در پنج فصل گردآوری نموده که مباحث آن عبارتند از: تحلیل طرحهای عمرانی نیمه تمام، محتوا و ساختار بودجه نویسی در ایران، اقتصاد رانتی و سیاستهای کلی اصل ۴۴قانون اساسی، بورس و کارکردهای آن و فرآیند تهیه برنامه های آمایشی در کشور است.
در فصل اول که حاصل سخنان دکتر احمد توکلی است در چهار بخش به ارائه تحلیل طرحهای عمرانی نیمه تمام میپردازد که این بخشها شامل: ضرورت و اثر اقدامات عمرانی۲. وضعیت طرحهای عمرانی موجود ۳.آثار طولانی شدن دوره اتمام طرحهای عمرانی ۴.راه حل برون رفت از وضعیت زیانبار فعلی میباشد که در مبحث آثار و تبعات طولانی شدن دوره اتمام طرحهای عمرانی مخاطب کتاب می‌خواند" در جمع بندی زیانهای اقتصادی بایستی به این نکته توجه داشت که کاهش بازدهی سرمایه و کاهش بهره وری منجر به کاهش میل به سرمایه گذاری خواهد شد که به تبع آن کاهش نرخ رشد اقتصادی نیز صورت خواهد گرفت. به عبارت دیگر با کاهش میل به سرمایه گذاری میزان سرمایه گذاری کمی در کشور کم خواهد شد و چنانچه بهره وری بهبود پیدا نکند سرمایه گذاری عمقی نیز کاهش پیدا خواهد کرد و مجموعا به کاهش نرخ اقتصاد منجر خواهد شد که یکی از تبعات آن کاهش نرخ اشتغال در کشور است".[1]
در مقدمه فصل دوم کتاب خواننده ضمن آشنایی با نهادهای ذی ربط بودجه نویسی به ساختار کلی بودجه از برخی از مهمترین مشکلات آن آگاهی پیدا میکند. مباحثی که در این فصل بیان گردیده شامل: تاریخچه سازمان مدیریت و برنامه ریزی، آشنایی با بودجه دولت، تصویب بودجه در مجلس، مشکلات نظام بودجه ریزی کشور میباشد.این فصل نیز ماحصل تلاش دکتر حسن سبحانی است.
اقتصاد رانتی و سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی فصل سوم کتاب است که حاصل سخنرانی دکتر الیاس نادران میباشد. در مقدمه‌ی این فصل نوشته شده "ورود درآمدهای نفتی ساختار اقتصادی کشور را به سمت اقتصاد رانتی سوق داده و مانع ایجاد نهادهای اجتماعی و اقتصادی لازم برای شکل گیری اقتصاد کارآفرین شده است. اقتصادهای رانتی اثرات نامطلوبی در ساختار مناسبات اجتماعی دارد که از آن جمله میتوان به مواردی چون از بین بردن ذهنیت تلاش گری نزد فعالان و سیاست گذاران اقتصادی، شکل گیری اخلاق رانتی و مواردی چنینی اشاره نمود".[2] از مباحث مهم دیگر این فصل تاثیر نفت بر اقتصاد ایران است که در آن آقای نادران بیان میکند" از تاثیرات نفت در ایران شکل گیری ساختار حاکمیتی است که به شدت وابسته به درآمدهای نفتی است، به جای اینکه به درآمدهای حاصل از مالیات شهروندان متکی باشد. لذا درآمدهای حاصل از منابع نفتی شکلی از حاکمیت و اقتصاد و بافت اجتماعی را بوجود آورده است که علاوه برحوزه های صنعت،سایر بخشهای اقتصادی، مناسبات اجتماعی نیز از آن تاثیر گرفته است".[3]
دکتر صالح آبادی در فصل چهارم درصدد پاسخگویی به یک سوال است و آن این است که: بورس چه فایده ای دارد و به چه دلیل بایستی برای کشور بورس تشکیل شود و به طور کلی بورس در اقتصاد و نظام مالی کشور چه نقشی بر عهده دارد؟ مباحثی که دکتر صالح آبادی برای پاسخگویی به سوال به آنها پرداخته شامل نقشهای اصلی بورس، مزایای بورس از نگاه اقتصاد کلان،وظایف بورس است که در وظایف بورس خواننده کتاب با این وظایف آشنا میگردد "معاملاتی که در بورس انجام میگیرد بایستی شفاف باشد و تبانی و دستکاری در آن نباشد و نیز اطلاعاتی که بدست مردم میرسد، بایستی اطلاعاتی کاملا شفاف و واضح باشد".[4]
فصل پنجم و پایانی کتاب به سخنرانی دکتر اخلاقی درباره فرآیند تهیه برنامه های آمایشی در کشور تعلق گرفته است. یکی از ویژگیهای کتاب «گفتارهایی پیرامون مسائل اساسی اقتصاد ایران» این است که ناشر و آقای شعبانی در سخنرانی ها امانت داری را به جا آورده و به بیانات سخنرانان چیزی اضافه یا کم ننموده اند و دیگر اینکه در پایان نیز چکیده‌ی مختصری از فصول را ارائه داده اند.دانشگاه امام صادق(علیه السلام) که چاپ اول کتاب را با تیراژ 1500 به منصه ظهور رسانیده، اولین بار در سال 1389 این کتاب را راهی بازار نمود.
پی‌نوشت:
[1] کتاب « گفتارهایی پیرامون مسائل اساسی اقتصاد ایران » ، گردآوری دکتر احمد شعبانی ،ص28
[2] همان،ص55
[3] همان،ص 57
[4] همان،ص 88
323/ع