vasael.ir

کد خبر: ۸۴۵۱
تاریخ انتشار: ۰۱ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۰۷ - 22 May 2018
عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما:

سواد رسانه‌ای ابزاری برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی است

وسائل ـ میناوند سواد رسانه ای را ابزاری برای رسیدن به تمدن جدید دانست و گفت: انسانهایی که به عنوان مخاطب رسانه ها افرادی منفعل و بی سواد باشند شهروندان خوبی برای تمدن جدید نیستند.

به گزارش وسائل به نقل از طلیعه، دکتر محمدقلی میناوند عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به ابعاد گوناگون رابطه میان فرهنگ و تمدن گفت: هر تمدنی بر مبنای فرهنگ شکل می گیرد، بنابراین فرهنگ اسلامی آنگاه که نمودهای عینی و خارجی خود را ایجاد کند در یک روند تکاملی می تواند به تمدن نوین اسلامی منجر شود.

وی با اشاره به اینکه فرهنگ عمدتاً شامل جنبه ذهنی زندگی جمعی است،افزود: وقتی فکر و ذهنیت صاحبان و حاملان یک فرهنگ با عمل اجتماعی و فردی شان ترکیب می شود به صورت نمودهای عینی در می آید؛ مثلا فرهنگ در اشکال مختلف معماری، هنر، ادبیات، شعر، موسیقی و نهادهای مدنی و اجتماعی خود را ظاهر می کند. فرهنگ اسلامی به عنوان فرهنگی منبعث از وحی در گذشته نیز توانسته تمدن باشکوهی را ایجاد کند زیرا تمدن بر اساس ارزش ها و اصول و نگرش هایی است که فرهنگ اسلامی در بین مردم ایجاد کرده است.

میناوند افزود یک فرهنگ لزوما دارای تحول خطی رو به پیشرفت نیست که دائما در حال تکامل باشد بلکه فرهنگ ممکن است گاهی به سوی تعالی و گاهی به سوی انحطاط حرکت کند. برای ایجاد تمدن نوین اسلامی باید فرهنگ اصیل اسلامی را که تا به حال وجود داشته تکامل بخشید وگرنه اگر این فرهنگ عرفی و سنتی جوامع اسلامی تحت نام اسلامی بخواهد تبدیل به تمدن شود باید گفت هر آنچه که تا به حال در امکانش بوده تولید کرده و بیشتر از آن نمی تواند تحول ایجاد کند.

میناوند اظهار کرد: اگر قرار است که فرهنگ تمدن باشکوهی ایجاد کند باید ظرفیت های بالقوه خود را بالفعل و امکان های خود را تقویت کند و در مقابل ضعف ها و مشکلات فرهنگی را رفع کند. بر این اساس، فرهنگ اسلامی ما امروزه با چند چالش روبروست. اول اینکه بعضی از عناصر فرهنگ های غیر اسلامی مانند عناصر و جنبه های مضر فرهنگ غربی و شبه مدرن به فرهنگ اسلامی اضافه شده است؛ بنابراین قبل از هر کاری ذهنیت فرهنگی باید پالایش پیدا کند و به نوعی آگاهی تکامل یافته و قوی تر در بین مسلمانان تبدیل شود.

در دنیای جدید، رسانه ها عنصر اساسی در شکل دادن و تاثیرگذاری بر فرهنگ عمومی هستند و بنابراین برای تکامل فرهنگی که مقدمه ایجاد تمدن اسلامی است باید رابطه قوی و مثبتی بین توده مردم با رسانه ها ایجاد شود

میناوند درباره نقش رسانه در بستر سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی گفت: فرهنگ دارای جنبه عمومی و اجتماعی است و با درست کردن فرهنگ یک نفر یا یک گروه یا بخش کوچکی از جمعیت تمدنی ایجاد نمی شود بلکه باید فرهنگ به شکل توده ای همه مردم و تمام عرصه های جامعه را تحت تاثیر قرار دهد و شخصیت، روش، منش افراد، آگاهی و ذهنیت عمومی مردم تکامل پیدا کند. اینجاست که اهمیت سواد رسانه ای خود را نمایان می کند.

وی اظهار کرد: در دنیای جدید، رسانه ها عنصر اساسی در شکل دادن و تاثیرگذاری بر فرهنگ عمومی هستند و بنابراین برای تکامل فرهنگی که مقدمه ایجاد تمدن اسلامی است باید رابطه قوی و مثبتی بین توده مردم با رسانه ها ایجاد شود. این کار زمانی امکان پذیر است که ما از پارادایم رسانه ای که تا به حال بر جوامع حاکم بوده گذر کنیم و به پارادایم جدید برسیم.

عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما گفت: در پارادایم گذشته رسانه ها معمولا به صورت رسانه های توده ای به شکل بالا به پایین و یک به چند، خواسته ها و نگرش های اقلیتی از گروه ها، طبقات و حاکمان را به صورت پیام های رسانه ای بسته بندی شده و یکسویه به توده مردم منتقل می کردند و مخاطب منفعل و ناتوان از تشخیص درستی یا نادرستی پیام ها یا بازخورد پیام ها بود. اما در دوران جدید و با ظهور اینترنت و فضای مجازی توده های مردم دیگر مخاطبان منفعل و بی سلاح رسانه ها نیستند.

میناوند معتقد است یکی از ابزارهای مهم برای کمک رساندن به توسعه و تکامل فرهنگی جامعه اسلامی این است که افراد جامعه این توان را داشته باشند که پیام های رسانه ها را به درستی درک کنند و قوه تشخیص قدرتمندی داشته باشند تا پیام های رسانه ای را غربال کنند و پیام های نادرست را از درست تشخیص دهند و پیام های ضعیف و قوی را از یکدیگر تفکیک کنند و پیام هایی که منعکس کننده پیام های اقلیت ها و گروه های خاص است از پیام هایی که منافع عموم مردم را تامین می کند، جدا کنند.

وی اظهار کرد: اکنون با کمک فضای مجازی مخاطب، از شکل منفعل به مخاطب فعال و کنشگر تبدیل شده است. نیاز این شرایط جدید این است که مخاطبان بتوانند آگاهی و دانش کافی از عملکرد رسانه داشته باشند و مفهوم چگونگی شکل گیری پیام در رسانه ها را بشناسند و نوع سوگیری هر کدام از رسانه ها را بدانند. مخاطبان باید با فرآیند تولید پیام و اعتبار منبع پیام ها آشنا باشند و دشمنان داخلی و خارجی را تشخص دهند.

مخاطبان در تمدن جدید باید کاری کنند که رسانه ها و صاحبان قدرت هر دو در برابر خواسته عموم مردم پاسخگو باشند

این استاد دانشگاه سواد رسانه ای را ابزاری برای رسیدن به تمدن جدید دانست و گفت: انسان هایی که به عنوان مخاطب رسانه ها افرادی منفعل و بی سواد باشند شهروندان خوبی برای تمدن جدید نیستند. تمدن نو نیاز به انسان هایی دارد که از لحاظ اخلاقی دارای استانداردهای بالایی باشند و دارای رفتاری متناسب با الزامات رفتاری جامعه مدرن و امروزی باشند. تعامل میان انسان ها به درستی صورت بگیرد و توانایی خوبی برای کار با تکنولوژی مدرن داشته باشند و حرکت و مسیر جامعه و سمت و سوی آن را به درستی بشناسند و در برابر خطای صاحبان قدرت و ثروت واکنش های معقول و قاطع نشان دهند.

وی افزود: مخاطبان در تمدن جدید باید کاری کنند که رسانه ها و صاحبان قدرت هر دو در برابر خواسته عموم مردم پاسخگو باشند. در اینجا سواد رسانه ای با معیارهایی که در آن وجود دارد ابزاری است که کمک می کند تا فرهنگ دینی، از طریق مخاطبان دین دار دارای سواد رسانه ای به سوی تبدیل شدن به تمدن نوین اسلامی حرکت نماید.

وی درباره جایگاه و تاثیر رسانه در ترویج و اشاعه دین میان جوانان گفت: رسانه جزء جدانشدنی از تمدن و جامعه مدرن است جوامع امروزی بدون رسانه نمی توانند وجود داشته باشند. میلیون ها نفر در یک کشور هر یک شاید حدود ۱۰۰ نفر را بشناسد اما از طریق رسانه با دهها و صدها میلیون نفر در ارتباط قرار می گیرند. برای ساخت تمدن نوین، این رسانه ها هستند که با ایجاد ارتباط بین مردم، رفتار هماهنگ و سازماندهی شده ای را که رهبران جامعه دینی به صورت برنامه ریزی برای آینده ارائه می کنند ترویج می کنند.

وی ادامه داد: رسانه ها باید منعکس کننده انواع دیدگاه ها و نگرش ها در جامعه باشند. اینکه رسانه ها فقط نگرش ها و دیدگاه های معدودی از افراد و گروه ها را بازتاب بدهند باعث می شود که توده مردم خودشان را مخاطب رسانه در نظر نگیرند و آن را متعلق به خود ندانند زیرا آن رسانه بازتاب نیازها و خواسته ها و احساسات آنها نیست.

میناوند تصریح کرد: به همین دلیل، وجود تنوع رسانه ای که در آن صداهای مختلف مردم منعکس شود و در عین حال ارزش ها و آرمان های مشترک و خواسته های همه مردم که در یک جامعه دینی به سمت آن حرکت می کنند باید در بین همه رسانه ها مشترک باشد. بنابراین در یک جامعه اسلامی رسانه ها در حرکت کلی و درازمدت به سمت تمدن نوین به ارزش ها و آرمان ها و اصول کلی جامعه باید پایبند باشند اما در زندگی روزمره لازم است منعکس کننده همه منافع و دیدگاه های افراد و گروه ها و طبقات مختلف باشند.

وی ادامه داد: مشکل امروز جامعه این است که اغلب رسانه های سنتی مانند رادیو و تلویزیون و سینما انعکاس دهنده گروه ها و اقلیت های کوچکی در جامعه هستند. در حالی که باید انعکاس دهنده همه دیدگاه ها باشند و در عین وجود تنوعی که در همه نگرش ها دیده می شود در زمینه ارزش گذاری و اصول و اهدافی که جامعه دنبال می کند، دارای حرکت هماهنگ باشند. از این جهت رسانه های فضای مجازی بهتر از رسانه های سنتی انعکاس دهنده خواسته ها و نیازهای گروه های مختلف مردم هستند.

میناوند اضافه کرد: رسانه های سنتی هم به این دلیل که مخاطب توده ای دارند نامزدهای بهتری برای کمک به حرکت در مسیرهای منتهی به تحقق تمدن نوین اسلامی هستند. رسانه های سنتی و مدرن می توانند مکمل هم باشند و هر کدام نقش خود را ایفا کنند اما آنچه مهم است این است که همه رسانه ها باید در چارچوب اصول مشترک مورد قبول جامعه دینی حرکت کنند که اگر این اتفاق بیفتد رسانه ها در جهت دامن زدن به اختلافات روزمره و دعواهای جناحی حرکت نمی کنند و افق های درازمدت تری برای تولید پیام و انتقال آن ایجاد می کنند.

میناوند در پایان گفت: یکی از ویژگی های رسانه های فضای مجازی این است که بلافاصله می توانند دیدگاه های مردم را راجع به مسائل مختلف جامعه و نیازها و عقایدشان منعکس کنند اما در مقابل، این رسانه های سنتی هستند که می توانند از جمع بندی این دیدگاه ها مسیر دراز مدت جامعه را تعیین کنند و از وارد شدن به درگیری های روزمره و بحث های جناحی و گروهی در امان بمانند./924/ص

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹