vasael.ir

کد خبر: ۸۳۷۷
تاریخ انتشار: ۲۶ ارديبهشت ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۴ - 16 May 2018
استاد رفعتی نایینی / جلسه 28

فقه رسانه| نمایش اختلاط زن و مرد در رسانه سبب پیامدهای حرام در جامعه است

وسائل ـ حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی در بیست و هشتمین جلسه درس خارج فقه رسانه گفت: یکی دیگر از مصادیق حرام بازتاب اجتماعی پیام رسانه، اختلاط بین زن و مرد نامحرم یا دختر و پسر و نامحرم است که برنامه هایی پخش و تولید می کند و پیامی که می دهد ممکن است حرام نباشد زیرا فعل حرامی انجام نمی دهند و به نمایش نمی گذارند اما در مجموع به هنجارهای دینی و اجتماعی آسیب می زند.

به گزارش وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی، در جلسه بیست و هشتم درس خارج فقه رسانه که در روز دوشنبه مورخه 9 بهمن سال 96 در موسسه فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید، در ادامه بررسی پیام های حرام رسانه، به حرمت ترویج اختلاط زن و مرد در رسانه ها پرداخت.

استاد رفعتی نائینی در ابتدای درس خارج فقه رسانه اظهار داشت: برای اختلاط بین زن و مرد به صورت مشروع شش شرط توسط فقها و مراجع بیان شده است که اگر هر یک از این موارد نباشد قطعاً اختلاط حرام است و اگر برای برنامه مذهبی یا فرهنگی نیز باشد تغییری در اصل حکم صورت نمی گیرد همان گونه که مساله از حضرت امام خمینی (ره) استفتاء شده است.

ایشان در ادامه گفت: رسانه برخی کارها را آن قدر عادی جلوه می دهد که فرهنگ مشترعه را تغییر داده است مانند مراجعه زن به پزشک مرد که در صورت وجود پزشک زن این کار اصلاً جایز نیست و اگر اضطرار باشد می توان فقط به پزشک مرد مراجعه کرد که همین نیز شرائطی نظیر عدم لمس در معاینه دارد.

استاد سطوح عالی حوزه در پایان گفت: شاید کار رسانه در نمایش اختلاط زن و مرد فی نفسه اشکالی نداشته باشد و شرائط فقهی را رعایت کند اما پیامدی که در جامعه به نمایش می گذارد سبب اختلاط های حرام شده است و زن و مرد به راحتی در کنار یکدیگر بدون رعایت موازین شرعی حضور می یابند و این خروجی حرام رسانه ای است که سیره متشرعه را تغییر داده است.

خلاصه درس گذشته

در رابطه با ارائه مدهای جدید ایرانی، برخی تصور می کنند که شاید اسراف صورت گیرد در حالی که ما با مبانی فقهی نفقه و شئون متفاوت افراد در مساله لباس به صراحت می گوییم که اسراف نیست و حتی می توان مد برای فصول مختلف به جامعه ارائه داد تا در مقابل مدگرایی غربی بایستیم. برای اینکه جوان به مدگرایی کشیده نشود مشاهیر فعلی که الگوهای خوبی هستند به زیبایی معرفی کنیم، مثلاً جوان مخترعی که دنبال مد غربی نیست به عنوان الگو معرفی شود حتی کسانی که می خواهند افراد پولداری باشند و جزء نفرات برتر ثروتمند دنیا هستند، لباس های ساده ای دارند و به دنبال مدگرایی نبوده اند. جوان می فهمد که اگر بخواهد به دنبال نوابغ باشد یا از شخصیت های ثروتمند دنیا باشد نباید به دنبال مدگرایی حرکت کند، پس باید این موارد را به رخ بکشیم تا مشخص شود که تبعیت از مدگرایی سرانجام سودمندی برای شخص ندارد. باید مبانی فقهی راهکارهای ایجابی نیز مدنظر ما باشد و روایت یا سیره معصوم علیهم السلام آن را تایید کند و الا راهکار فقهی رسانه ای نمی تواند باشد.

تقریر کامل درس

پیامدهای حرام نمایش اختلاط زن و مرد در رسانه

بحث در قسم سوم محرمات پیام رسانه و مصادیق آن بود.

یکی دیگر از مصادیقی که بنا شد به طور مختصر تأملی داشته باشیم این است که بازتاب اجتماعی پیام رسانه، اختلاط بین زن و مرد نامحرم یا دختر و پسر و نامحرم باشد. برنامه هایی که پخش و تولید می کند و پیامی که می دهد ممکن است حرام نباشد زیرا فعل حرامی انجام نمی دهند و به نمایش نمی گذارند اما در مجموع به هنجارهای دینی و اجتماعی آسیب می زند.

در سریال ها و فیلم ها و حتی گفتگوهای خبری و مصاحبه ها، مصادیق فراوانی برای این کار وجود دارد.

مردی با خانمی مصاحبه می کند یا بالعکس زنی با مردی که مقام مسئول است نظیر وزرا مصاحبه می کند. این کار تبدیل به یک قاعده شده است که برگرفته از رسانه های ضد دین است که بالعکس کار می کنند.

نوع دیگر جمع هایی را به نمایش می گذارد که زن و مرد قاطی هستند نظیر راهپیمایی یا جمع های دیگر نظیر گفتگوهای جمع محور و غیره که زن و مرد با هم هستند.

قسم دیگر در فیلم ها و سریال ها به صورت فراوان این کار را به نمایش می گذارند. در فیلم ها و سریال های خارجی که کار مسلمان نیست بسیار این کار را نشان می دهند ولی از آنان انتظاری نیست. از این گونه موارد در رسانه فراوان است و این قدر نشان داده اند که دیگر حساسیتی به اصل مساله نداریم ولی بازتاب آن اختلاط زن و مرد در جامعه است که مشروع نیست ولو اینکه رسانه مشروع آن را نشان دهد.

اقسام اختلاط

اختلاط بر دو نوع مشروع و غیر مشروع است:

اختلاط مشروع: اختلاطی است که زن و مرد نامحرم به حداقل گفتگو و مکالمه ضروری اکتفا کنند با نکته ای که بیان خواهد شد و فتوای فقها و مراجع است:

1ـ سخن گفتن موجب تلذذ و ریبه نباشد؛

2ـ شوخی در آن نباشد؛ (متاسفانه در بسیاری برنامه ها این مورد هست که مقدمه حرام است)

3ـ مطالب و سخنانی که موجب تهییج شهوت شود در آن نباشد؛

4ـ رعایت کامل حجاب باشد؛

5ـ محیط خلوت تنها نباشد؛ (در رسانه افراد زیاد هستند اما خروجی چیز دیگری را نشان می دهد)

6ـ صدای زن ترقیق و عشوه نداشته باشد.

اگر تمام این شش مورد باشد این اختلاط اشکالی ندارد اما اگر هر یک از این موارد نباشد اختلاط حرام است.

برخی از دانشجویان که زمان حضرت امام (ره) می خواستند کار فرهنگی انجام دهند از امام سوال کردند که در برخی کارهای فرهنگی نیاز به حضور دانشجویان مرد و زن به صورت همزمان وجود دارد که حضرت امام در پاسخ فرمودند: «اختلاط دختران و پسران جوان موجب مفاسدی است که بر کسی پوشیده نیست هر چند رعایت حجاب بنمایند.» استفتائات امام، ج 3 ص 480

ایشان منع کردند و با اینکه اصل کار درست است اما به علت مفاسد نباید این کار صورت گیرد.

پس حلال بدین صورت بود که بیان شد و اگر یکی از این موارد نظیر حجاب نباشد دیگر حرام است.

گاهی شوخی ولو اینکه حرام نباشد اما مرز را باز می کند که زمینه شوخی های حرام دیگری نیز به وجود آید. ممکن است مرد یا زن به واسطه این شوخی تحریک جنسی شوند که وارد در حیطه حرام خواهند شد. در اختلاط نامحرم با محرم به خصوص در مواردی که تنها باشند تحریک صورت می گیرد. اسلام عادی شدن اختلاط زن و مرد را نمی پذیرد.

یکی از کارهایی که رسانه ها برای ما انجام دادند و برای مردم عادی شده است مراجعه زن به پزشک مرد است در حالی که پزشک زن نیز وجود دارد و تا زمانی که اضطرار نباشد زن نمی تواند به پزشک زن مراجعه کند. رسانه به ما این گونه نشان داده و تصور این است که هیچ اشکالی ندارد که زن به پزشک مرد مراجعه کند. اگر مورد مراجعه ضروری شد، پزشک مرد می تواند بدون لمس معاینه کند.

الان حتی متدینین به این مساله مبتلی شده اند در حالی که هیچ اضطراری وجود ندارد. ما این مرزها را شکسته ایم و متاسفانه اختلاط حرام به وجود آمده است.

الان کلاس هایی که برای بدو ازدواج است از همین موارد اختلاط است که متاسفانه در جامعه رعایت نمی شود.

آموزش مسائل جنسی به خودی خود حرام نیست اما اگر موجب تحریک شهوت شود حرام است. مباحث فقهی آن به صورت مفصل اثبات شده است. سیره و احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله در این زمینه وجود دارد.

به کتاب حجاب شهید مطهری در رابطه با سیره مراجعه کنید. ایشان می فرمایند سیره و سنت متشرعین از زمان رسول خدا (ص) همین بوده که زنان از شرکت در مجالس و مجامع منع نمی شدند ولی همواره حریم رعایت شده و مختلط نمی نشسته اند و پرده ای بوده که زنان یک طرف و مردان طرف دیگر می نشسته اند.

رسول خدا (ص) اکراه داشتند از اینکه زن و مرد در مسجد پیامبر و حتی در کوچه و خیابان مختلط باشند لذا زمانی که می خواستند از مسجد بیرون بروند ابتدا مردها می رفتند و بعد زن ها خارج می شدند با بالعکس اتفاق می افتاد. حضرت در این مساله دقت داشتند که اختلاطی بین زن و مرد صورت نگیرد و به قول شهید مطهری فتنه ها از همین اختلاط بر می خیزد.

حضرت فتنه و فساد را دفع می کردند. به همین جهت حضرت دستور داده بودند که در کوچه و مسیر عمومی مردها از وسط حرکت کنند و زنان از کنار مسیر حرکت کنند.

متاسفانه امروزه رسانه نشان می دهد که در خیابان و مترو مردان و زنان تفکیک نشده و کنار هم حرکت می کنند.

اختلاط از خلط گرفته شده که به معنای قاطی شدن و امتزاج است.

بیان روایت

روزی رسول خدا (ص) در مسجد بود که دیدند زنان و مردان با هم از مسجد بیرون رفتند. حضرت دستور دادند که صبر کنید ابتدا مردان بروند و بعد زنان بروند. «ایاک و محادثة النساء فانه لایخلو رجل بأمراءة لیس لها محرم الا هم بها»؛ با یک زن هیچ گاه تنها سخن نگویید اگر محرمی در جمع شما نباشد زیرا مرد نسبت به آن زن تحریک می شود.

نکته این است که باید شخص سوم محرم باشد و رفیق زن محرم نیست و باز ممکن است تحریک صورت گیرد.

آیات قرآن کریم و روایات نیز بدین موضوع سفارش کرده اند همان گونه که در قرآن فرموده است:

(وَ قَرْنَ فی‏ بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ‏ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى‏)

سوال: اگر وضعیت جامعه امروز را ببینیم و مقایسه با دستورات قرآن و روایات نماییم احساس یأس و نا امیدی به ما دست می دهد که نمی توان دستورات اسلام را مطابق با وضعیت امروز در جامعه پیاده کرد. باید چه کرد نیاز به انقلاب دیگری دارد؟ برای وضع موجود چه چاره ای می توان اندیشید؟

پاسخ: این سوال هر بخش شماست. اولاً ما باید ببینیم احکام اسلام و فقه چه می گوید و نمی توانیم در فقه توجیه گر عملکرد ماهواره و رسانه و غیره باشیم. عده ای می خواستند مشکل بانک ها را برطرف کنند و وضع موجود به قوت خودش باقی بماند که این امکان پذیر نیست و باید نوع قراردادها و نگاه رییس بانک به بانک تغییر کند. بانک به دنبال سود خودش هست و به فکر کار اقتصادی سالم در جامعه نیست. ابتدا بانک برای محافظت از پول مردم شکل گرفت و صرفاً اجازه می گرفت با این پول کار کند. بعد سیاست تغییر کرد تا درآمدزایی داشته باشند و مردم توقع داشتند از این سود چیزی عائدشان شود.

از ابتدا رسانه نیز اسلامی نبوده است و ما موظفیم که رسانه دینی مشروع را تبیین کنیم.

اینکه گفته می شود بانک ها، ادارات و سایر امور با دستورات اسلام فاصله دارد امری مسلم است.

ما تدین را از خانواده های متدین گرفتیم تا اینکه چند نفر غیر متدین از برنامه های ما راضی باشند. الان دختر متدین در اماکن مختلط برای کار حضور پیدا می کند.

حلال و حرام را به این راحتی نمی توان تغییر داد. (حلال محمد حلال الی یوم القیامه و حرام محمد حرام الی یوم القیامة)

در جامعه فعلی که می خواهید تعدادی جوان را حفظ کنید سبب شده که فرهنگ جامعه متشرع که اختلاط را نمی پذیرفت تغییر دهید. بسیاری از حسینیه ها زن و مرد قاطی شده اند و رسانه نیز نشان می دهد که در دعای ندبه حضور یافته اند.

زمانی که این احکام را بیان می کنیم برخی تصور می کنند که اصلاً حرام نیست زیرا فاصله زیاد شده است. به قدری اباحه گری زیاد شده است که دیگر برخی باور نمی کنند که مسائل اختلاط حرام باشد.

بسیاری از برنامه هایی که به عنوان شبکه ملی نشان می دهیم بازتاب منفی در جامعه دارد و سنت متشرعه را خراب می کند.

ثانیاً اگر بخواهیم این احکام را بیان کنیم برخی می گویند مردم دین گریز می شوند و باید شبکه ها را بست. سخن ما این است تا جایی که می شود باید جلوی کار حرام را گرفت و اگر نمی توانیم تمام موارد را بگیریم نباید کار را رها کنیم. این حرام هایی که از شبکه پخش می شود و دغدغه حضرت آقا می باشد و ایشان دار جلسه ای فرمودند: «آن قدری که به مسئولین صدا و سیما تذکر می دهم به هیچ نهادی تذکر نداده ام.» ایشان فرمودند کاری کنید که خروجی صدا و سیما  با دین ضدیت نداشته باشد. این سخن نشان می دهد که خروجی برنامه ها با دین ضدیت دارد.

شرح وظائف و ساختار وظائف باید در صدا و سیما تغییر کند و تهیه کننده و کارگردان محوری نباشد.

باید به تهیه کننده و کارگردان گفته شود که اگر هر مقداری هزینه کنی ولی شورای مذهبی و فقهی ما تأیید نکند اجازه پخش به تولید نمی دهیم./926/ ص

تقریر: محسن جوادی صدر

 

 

 

 

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۹ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۳:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۵۸:۱۴
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۵۳
غروب آفتاب
۱۹:۲۴:۵۴
اذان مغرب
۱۹:۴۱:۵۲