به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی، در جلسه بیست و چهارم درس خارج فقه رسانه که در روز یکشنبه مورخه 24 دی سال 96 در موسسه فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برگزار گردید، در ادامه بررسی پیام های حرام رسانه، به بررسی اثرات و پیامدهای مدگرایی در جامعه و نقش رسانه در مدیریت آن پرداخت.
استاد رفعتی نائینی در ابتدای درس خارج فقه رسانه اظهار داشت: مدگرایی به شهوت گرایی نیز می انجامد و همین مدها آنان را به سوی تبرج و آرایش بیشتر می کشاند و پسران و دختران گرفتار همین امر شده اند و تحریک جنسی در جامعه زیاد می شود و زمانی که همین مد در جامعه عادی شود سریعاً مد جدیدی جایگزین می کنند.
ایشان در ادامه گفت: رسانه می بایست پیامدها و مفاسد مدگرایی را برای مردم تبیین کنند تا مردم با علم و اطلاع کافی از آن فاصله بگیرند و در حقیقت نسبت به کار عصمت پیدا کنند نظیر شخصی که زشتی خوردن عذره را درک کرده است و هیچ گاه تصور چنین عمل مشمئز کننده ای به ذهنش خطور نمی کند.
وی در پایان گفت: برخی روایات متواتر تشبه به فرهنگ، رفتار و لباس کفار را حرام دانسته است و باید پیامدهای این عمل حرام مشخص شود که چرا اسلام در 1400 سال پیش چنین عملی را منع کرده است و اگر نسل جوان نیز همین مفاسد را متوجه شوند از مدگرایی غربی تبعیت نخواهند کرد.
خلاصه درس گذشته
اصل پوشیدن لباس جدید برای بازیگر و افرادی که نقش اصلی در فیلم ها و سریال ها دارند فی نفسه حرام نیست نظیر اینکه لباس جدیدی مد شده است و یا هنوز مد نشده است و طراحان نه تنها این لباس را به بازیگر هدیه می دهند بلکه پولی نیز پرداخت می کنند تا لباس را بپوشد. مدگرایی غربی، نحوه پوشش و آرایشی است که از غرب وارد شده باشد و پیامدش همان تهی شدن جوان مدگرا از هویت خودش می باشد که از هویت ملی و دینی تهی می شود و اسلام آن را قبول ندارد و حرام است. جاهلیت این نیست که فقط در زمان قبل از اسلام بوده است و جاهلیت مدرن از جاهلیت قدیم بدتر است یعنی اینکه دختران و پسران بدون تأمل و دقت موی سرشان را به شیوه غربی آرایش کنند و لباس های فرهنگی بپوشند و به تعبیر جامعه شناسان سرعت این مدگرایی توسط رسانه ها چندین برابر شده است. امروزه جهاد کبیر یا همان جنگ نرم توسط دشمن توسط همین مدگرایی در حال انجام است و بدون سر و صدا در حال ترویج است و بزرگان دین ما نظیر مقام معظم رهبری بارها گفته اند که با مدگرایی تمدن ایرانی و اسلامی مخالف نیستیم بلکه با مدگرایی غربی که دروازه ورود فرهنگ و تمدن غربی و رواج بی دینی و بی بندباری است، مخالفیم.
تقریر کامل درس
بررسی پیامدهای مدگرایی غربی در رسانه
چند نمونه از پیامدهای منفی مدگرایی به شرح ذیل است که یکی از طلاب ارائه دادند:
1ـ خودباختگی؛
2ـ از دست دادن هویت؛
3ـ تقلید کورکورانه؛
4ـ بحث تدریج و تغییر ذائقه مردم؛ زمانی موسیقی برای مردم حرمت داشت اما در مرور زمان به صورت عادی برای مردم مبدل شده است در صورتی که حرمت آن باقی است.
5ـ فراموشی امر به معروف و نهی از منکر؛
6ـ به چالش کشیدن عقائد دینی در برخورد جامعه دین دار با جامعه غربی؛ مدگرا تصور می کند که باید فکر قدیمی را کنار گذاشت.
7ـ جابجایی فروع به جای اصول؛ کمیت به جای کیفیت و بالعکس در جامعه صورت می گیرد.
8ـ زیر سوال بردن جایگاه عدالت؛
9ـ تغییر سبک زندگی و الگوی مصرف؛
10ـ تجمل گرایی و خود پرستی؛
11ـ مدگرایی و دروغ در جامعه؛ آرایش نوعی نقاب است و فرهنگ دروغ و تزویر را نهادینه می کند.
12ـ نزول سطح کیفی محصولات در جامعه؛ فقرا می خواهند شبیه اغنیاء شوند و به همین خاطر برای مصرف باید سطح کیفیت را پایین بیاورند تا بتوانند محصولات دلخواهشان را تهیه کنند. خودبخود تولید زیاد شد و کیفیت پایین آمد.
استاد رفعتی نائینی: چند نمونه از پیامدهای منفی که ایشان ارائه ندادند ذکر می کنم:
یکی از پیامدهای مدگرایی در جامعه، اسراف است که تصور می کنند دمده شده است و باید لباس جدید تهیه کنند. و این موارد ملموس است و برخی از پیامدهای مدگرایی ملموس نیست.
مدگرایی به شهوت گرایی نیز می انجامد و همین مدها آنان را به سوی تبرج و آرایش بیشتر می کشاند. پسران و دختران گرفتار همین امر شده اند و تحریک جنسی در جامعه زیاد می شود.
زمانی که همین مد در جامعه عادی شود سریعاً مد را تغییر می دهند.
مورد بعدی دوری از معرفت است زیرا با همین مدهای زننده و جلف نمی تواند وارد مسجد و اماکن مذهبی شود زیرا خجالت می کشد در این جمع ها حضور یابد. خیلی از پسرانی که در تهران اهل مد هستند در ماه محرم آن تیپ خاص را کنار می گذارند تا بتوانند حضور پیدا کنند. دشمن حتی لباس مشکی با آرم شیطان پرستی را مد می کند که حتی در ماه محرم نیز با همین وضعیت وارد هیئت شود.
در جامعه اگر نگاه کنید همین آسیب های منفی مدگرایی را کشف می کنید. نظیر موشک بالستیک مدرنی است که بسیار اثرگذار است.
در گذشته صد سال طول می کشید تا مقداری مد لباس جامعه تغییر کند.
این که مدگرایی رسانه ای شد سبب ترویج بیشتر آن گردید.
بنابراین یکی از کارکردهای محرم رسانه این است که پیامدهای منفی در جامعه به بار می آورد. مهم ترین حرامی که می توان بدان اشاره کرد همین است که فرموده اند: «من تشبه بعمل قومٍ فهو منهم»
یک دسته از روایات متواتر داریم که تشبه به رفتار، کردار و لباس قوم کفار نمی توانیم داشته باشیم. اینکه چرا اسلام، تشبه به لباس کفار را تحریم کرده است باید پیامدهای آن را در جامعه مشاهده کرد. اسلام 1400 سال پیش به این مفاسد توجه داشته است و به همین خاطر تشبه به لباس کفار تحریم شده است. تشبه به مو و ذی کفار نیز تحریم شده است.
مفسده ای که در تشبه به لباس و آرایش کفار دارد نظیر همین مواردی بود که اشاره شد.
سوال: شاید یکی از اسباب حرمت تشبه به کفار و مدگرایی همین سلب آرامش در خانواده باشد.
پاسخ: آری، چشم و هم چشمی نیز بین مردم درست می شود.
اگر اینکه نظر همه شیعیان است که احکام تابع مصالح و مفاسد است برای مردم تبیین شود، مردم ناخودآگاه از مفاسد دوری می کنند.
اگر شخص باور کند که مدگرایی این همه مفسده دارد اعتماد کامل به احکام اسلام پیدا می کند.
من جایی بحث کرده ام که چگونه یک انسان معصوم می شود و حتی فکر گناه نیز نمی کند؟ معصوم فکر گناه نیز نمی کند زیرا او کاری کرده است که پیامدها و مفاسد گناه را همواره در نظر دارد. همه شما مرتبه ای از عصمت را دارید و هیچ گاه فکر خوردن عذره را به ذهنتان خطور نداده اید و فکرش مشمئز کننده است و طبع شما باور کرده است که این کار بسیار زشت است.
نه تنها تا الان این کار را انجام نداده اید بلکه فکر آن نیز آزار دهنده است. برای اینکه جامعه را از این گناهان دور کنیم باید به مردم بفهمانیم که اگر اسلام این کار را حرام کرده است به خاطر پیامدهای منفی این کار است.
انسان زمانی که به مفاسد محرمات توجه کند می فهمد که چرا حرام شده است و اگر مفاسدش کم بود مکروه می شد.
یکی از راهکارهای رسانه این است که بتواند مفاسد مدگرایی را برای مردم روشن و شمارش کند.
امروزه ساختن مدهایی که متناسب با معروف و سنت های ماست یکی دیگر از راهکارهاست.
یکی از پیامدهای منفی مدگرایی، انقطاع نسل هاست زیرا بین نسل نو و نسل قدیم فاصله می اندازد زیرا تصور نسل جدید این است که او قدیمی است و از تجربه های انسان پیر استفاده نمی کند و تصور می کند که دوران آنان سپری شده است.
برخی ذکر کرده اند که یکی از آسیب های مدگرایی، آسیب به اقتصاد جامعه است.
ما باید راهبرد و خط مشی داشته باشیم تا بتوانیم راهکارهای درست در رابطه با مدگرایی به جامعه ارائه دهیم.
می توانید از مدگرایی مقاله ای تحت عنوان «مدگرایی آری یا خیر؟» آماده کنید و این پک کاملی شود که در رسانه و بحث های فرهنگی در جامعه کارکرد دارد.
پس راهکارهای رسانه در مدگرایی را احصا کنید تا کاربرد این بحث در جامعه ملموس تر شود./926/ص
تقریر: محسن جوادی صدر