گزارش کرسی علمی "چرایی تنصیف دیه و ارث زنان"/ بخش اول
اختلاف در دیه زن و مرد تبعیض جنسیتی نیست| یهودیان و مسیحیان زن را جنس درجه 2 می‌دانستند
وسائل ـ استاد فقه و حقوق دانشگاه مجازی المصطفی ضمن اشاره به افکار انحرافی و خرافی نسبت به جایگاه زنان که در ادیان مختلف مشاهده می شود، گفت: اسلام آمد تا با تبعیض ها، نژاد پرستی ها و قومیت گرائی ها مبارزه کند و برخلاف دیگران ملاک برتری انسان ها را تقوا قرار داده است.
به گزارش خبرنگار سرویس حقوق پایگاه تخصصی فقه حکومتی وسائل، کرسی علمی ترویجی «چرایی تنصیف دیه و ارث زنان از منظر فقه و حقوق اسلامی» نهم بهمن ماه 96 به همت مرکز بین المللی توسعه علم، فرهنگ و عقلانیت با همکاری انجمن علمی فقه و حقوق اسلامی حوزه و دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی نقد و مناظره در سالن کنفرانس دبیرخانه انجمن های علمی حوزه علمیه برگزار شد.
این کرسی علمی با ارائه حجت الاسلام حسین عندلیب عضو هیأت علمی دانشگاه مجازی المصطفی(ص) و نقادی حجت الاسلام سید علیرضا حسینی عضو هیأت علمی دانشگاه حضرت معصومه(ص) و دبیری حجت الاسلام محمدتقی طبرسا برگزار شد؛ بخش نخست این گزارش تقدیم خواندگان محترم می شود:
در آغاز نشست حجت الاسلام عندلیب به تببین فرضیه خود پرداخت و گفت: ادعایی که در این نشست مطرح می شود بر اساس این پرسش است که شارع مقدس طبق آیه«لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ» دیه زنان را نصف مردان قرار داده، این امر چه دلیل و فلسفه ای داشته است؟
اسلام حقوق زنان را احیا کرد
وی با اشاره به اینکه در اقوام گذشته و پیش از اسلام ممنوعیت ارث برای بانوان یک امر عادی و قطعی بوده است، ابراز داشت: آقای ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن خود جلد 4، صفحه 194 بحث مفصلی دارد که ارث در برهه هایی از تاریخ توسط مردان از زنان استنکاف می شده است.
قائم مقام مرکز بین المللی توسعه علم، فرهنگ و عقلانیت افزود: در تمدن ایران باستان به دخترانی که ازدواج کرده بودند ارث داده نمی شد این مطلب در کتاب «تاریخ اجتماعی ایران از ساسانیان تا انقراض امویان» صفحه 42 آمده است. در جاهلیت عرب نیز نگاه به زن حداقلی بوده است.
حجت الاسلام عندلیب تأکید بر اینکه برای پی بردن به خدمات اسلام نسبت به جامعه زنان باید به فضای تاریخی آن دوران مراجعه کنیم، تصریح کرد: زنان در آن مقطع محدویت های بسیاری داشتند و اسلام در جهت مبارزه با این روند مواهب بسیاری را به این قشر اعطا کرد.
قانون‌گذار باید منعطف باشد و مقتضیات زمان را در نظر بگیرد
وی خاطرنشان کرد: زنان در آن برهه نسبت به بسیاری از موقعیت های اجتماعی محروم بودند از جمله اینکه ارثی به آنها تعلق نمی گرفت. باید به این نکات توجه شود تا در مقام قانون گذاری با یک ارتکاز و پیشینه محکم در بین اذهان قوانین تدوین شود. بنابراین باید قوانین انعطاف لازم را داشته باشند، اقتضائات زمانی را در نظر بگیرند و به صورت مرحله ای تدوین شوند.
استاد فقه و حقوق دانشگاه مجازی المصطفی ضمن بیان اینکه در قانون گذاری باید به شأن صدور آیات و روایات توجه ویژه ای داشته باشیم، گفت: در مورد ارث آیات صریحی آمده است از جمله آیه «لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ» و آیات دیگری نیز داریم که ارث را تقسیم و بخش بندی کرده است که می توانیم به آنها مراجعه کنیم.
نصی در زمینه علت تنصیف ارث زنان نداریم
حجت اسلام عندلیب افزود: اما نصی که مبین حکمت یا علت تنصیف ارث زنان باشد نداریم. البته از امام صادق(ع) این پرسش را کرده اند؛ ایشان بیشتر مسؤولیت های مالی که به عهده مرد است را به عنوان حکمت آن بیان فرموده است و همان طور که می دانید این مسائل را نمی توان به عنوان علت تنصیف مطرح کرد.
وی تنصیف ارث را تعبدی دانست و بیان داشت: این حکم از ناحیه شرع صورت گرفته و چون اصل قرآنی دارد، تغییر آن با مقتضیات زمان و مکان مشکل است.
عضو هیأت علمی دانشگاه المصطفی با بیان اینکه بیشتر نظرات آقایان فقها و دانشمندان اسلامی درباره حکمت تنصیف حول محور فلسفه های اقتصادی است، گفت: ما حصل همه آراء این است که چون مرد وظایف اقتصادی دارد و به همین دلیل ارث او دو برابر زن است و زن هیچ کدام از این وظایف را ندارد.
معاون پژوهش مرکز بین المللی توسعه علم، فرهنگ و عقلانیت اظهار داشت: در زمینه ارث نظر ما با مشهور فقها یکی است و عرضی نداریم اما در مباحث دیه با توجه به اینکه اصل قرآنی ندارد، جای تأمل دارد.
نمی‌توان با استناد به احکام ارث و دیه اتهام تبعیض جنسیتی را به اسلام وارد کرد
حجت الاسلام عندلیب با تأکید بر اینکه اسلام در مسأله ارث و دیه به هیچ وجه در مقام ارزش گذاری نیست، گفت: اسلام با حکم نصف بودن دیه زنان نمی خواهد این قشر را کم ارزش تر جلوه دهد؛ اسلام آمده است که با همه این تبعیض ها، نژاد پرستی ها و قومیت گرائی ها مبارزه کند و اصل اساسی «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ» قرار داده است.
یهودیان و مسیحیان زن را جنس درجه 2 می دانستند
وی افزود: بنابراین کسی نمی تواند اسلام را متهم کند به اینکه انسان ها را به درجه یک و دو تقسیم کرده است. آیات قرآن به صراحت تحریفات تورات و انجیل در این زمینه را رد می کند؛ در تورات آمده است که زن از دنده چپ مرد آفریده شده، خلقت دوم و جنس درجه دو است.
عضو هیأت علمی دانشگاه المصطفی تصریح کرد: جین ها در هندوستان زن را منشأ شرارت می دانند. در همین اروپائی که امروز پر مدعا است در قرن 16 کنفرانسی برگزار شد و در آن این موضوع را مورد بررسی قرار دادند که اساسا زن انسان است یا خیر؟!ُ
حجت الاسلام عندلیب گفت: مذاهب مختلف، مباحث خرافی بسیاری در مورد زنان داشتند که اسلام همه اینها را کنار زد و «إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثی»، «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ» را مطرح کرد و به صراحت تبعیض جنسیتی را کنار گذاشت؛ در تعبیرات قرآنی اغلب مذکر و مؤنث را در کنار هم آورده است و راه را بر شبهه افکنان بسته است.
ادامه دارد . . .
تهیه و تنظیم: حسین فلاح مراد
برچسب ها:
ارث ، دیه ، زن و مرد ، حقوق زنان ، مقتضیات زمان ، تبعیض جنسیتی ، حسین عندلیب ، کرسی علمی ، فقه حکومتی ، وسائل سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۵۷:۵۸
طلوع افتاب
۰۶:۲۷:۵۸
اذان ظهر
۱۳:۰۵:۴۷
غروب آفتاب
۱۹:۴۲:۵۸
اذان مغرب
۲۰:۰۰:۳۳