vasael.ir

کد خبر: ۵۷۸۷
تاریخ انتشار: ۰۸ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۷:۱۰ - 30 July 2017
مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) تبیین کرد؛

دیدگاه فارابی و ابن خلدون درباره انسجام و نظام اجتماعی شهری

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا با بیان اینکه هر چه قدر محیط زندگی و اجتماعی کوچکتر باشد از انسجام اجتماعی بیشتری برخوردار است، گفت: درون یک خانواده و یا یک روستا انسجام اجتماعی قوی تری نسبت به محیط شهری دارد؛ چرا که هر چه قدر محیط زندگی بزرگتر باشد از انسجام ضعیف تری بهره مند است.

به گزارش خبرنگار جامعه و تمدن اسلامی پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل، حجت الاسلام حمید پارسانیا، مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) در نشست هم اندیشی شهر اسلامی که از طرف دفتر مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد برگزار شد، به تئوری‌های اندیشمندانی همچون "ابن خلدون" و "فارابی" درباره  انسجام و نظام اجتماعی شهری و زندگی اجتماعی اشاره کرد و افزود: وقتی به نظریات ابن خلدون نگاه می کنیم متوجه می شویم که مبنای تحقق شکل گیری نظام و زندگی اجتماعی را با عنوان عصبیت بادیه ای یاد می کند عصبیتی که به تبع آن قدرت شکل می گیرد و مقتل گاه این قدرت در شهر می شود.

 

نگاه فارابی و ابن خلدون درباره انسجام و نظام اجتماعی شهری

حجت الاسلام پارسانیا افزود: در نگاه فارابی و ابن خلدون اجتماعات انسانی به انواع مختلفی تقسیم می شوند، فارابی در این طبقه بندی عقاید و اعمال افراد را به عنوان ملاک قرار می دهد.

در نظر وی در یک تقسیم اولیه جوامع به دو نوع کلی فاضله و غیر فاضله تقسیم می شوند. در مدینه ی فاضله اهالی یک سرزمین سعادت حقیقی را می شناسند و برای تحقق این هدف با یکدیگر همکاری می کنند. مدینه غیر فاضله (جاهله‏‏، ضاله، فاسقه) از افرادی تشکیل شده است که یا سعادت را نمی شناسند و یا اینکه به آن عمل نمی کنند.

مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) با بیان اینکه در دیدگاه فارابی آنچه که در تکوین اجتماعات مؤثر است آراء و نظراتی هستند که به عنوان مبنایی برای عمل قرار می گیرند و افراد جامعه در تحقق آن تلاش می کنند، تصریح کرد: بر طبق این نظر، ملاک تفکیک اجتماعات نه مراحل تاریخی و نه وضعیت اقتصادی و صنعتی است؛ بلکه شناخت سعادت حقیقی و همکاری میان افراد جامعه در نیل به این هدف است.

حجت الاسلام و المسلمین پارسانیا ادامه داد:  ابن خلدون نیز با نگرشی تحولی سیر حرکتی جوامع انسانی را از ابتدایی ترین مراحل زندگی و بادیه نشینی تا اوج تمدن شهری مورد کاوش قرار می دهد. ازدیگاه وی عمران بشری در مراحل مختلف از پیدایش تا توسعه و تکامل دو شکل بادیه نشینی و شهر نشینی را به خود می گیرد.

وی تصریح می کند: به نظر ابن خلدون اجتماع ساده و بسیط بادیه نشینی در اثر همبستگی و تلاش گروهی وضعیت خویش را بهبود می بخشد و جهت تأمین آسایش و رفاه به سوی شهر روی می آورد. زندگی پیچیده ی شهری با مشاغل متنوع و تعدد در ابزار و وسایل مورد نیاز جهت برآورده شدن نیازهای تجملی، تمایز خاصی را به اجتماع شهری می دهد

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: وقتی این عنصر عصبیت بادیه نشینی  وارد شهر و زندگی اجتماعی افراد وارد می شود عصبیت های دیگری شکل می گیرند و نتیجه آن کاهش روابط اجتماعی و عاطفی که قبلا وجود داشت با ورود به شهر رفته رفته کم رنگ می شود و قدرتی که در شهر شکل می گیرد به صورت حلزونی است و شهرها شبیه همدیگر و وجوامع واحدی شکل می گیرند.

وی نقطه مقابل نظریه ابن خلدون را نظریه فارابی عنوان و تصریح کرد: در نظریه فارابی مدینه فاضله مطرح است که در مقابل مدینه جاهله قرار می گیرد؛ همچنین از طرفی در این تئوری مدینه فاسقه هم به عنوان تئوری هم عرض با تئوری های دیگر مطرح می شود.

 

مدینه فاضله محور سعادت بشر است

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: مدینه فاضله محور سعادت بشر است که با مراتب عقلانیت با محور عقل است و اگر قرار است انسان به سوی سعادت رهنمون شود این سعادت بشری همراه با فکر و تعقل است و این درست در مقابل مدینه جاهله قرار می گیرد که عقل نقشی در ان ندارد، و سعادت بشر به جز خیالات، وهم و ... نیست.

حجت الاسلام و المسلمین پارسانیا تاکید کرد: بر اساس هر کدام از این نظریه ها شهری متناسب با آن شکل خواهد گرفت، در خارج بعضی مواقع مدینه فاضله با مدینه جاهله ترکیب می شود که آن را مدینه فاسقه می توان نام برد و به لحاظ نظری و معنوی شاید خوب باشد و برای افراد جذابیت دارد ولی در عمل مدینه جاهله اتفاق می افتد.

وی تصریح کرد: مدینه ضاله هم  نوعی شبیه سازی از مدینه فاضله است که نوعی ایدئولوژی کاذب است، و نوعی تقلب بنی امیه است و توجیه شبه عقلانی است و مدل هایی که فارابی ذکر می کند در لیبرال دموکراسی هست آنها را بیان می کند .

حجت الاسلام پارسانیا در ادامه به موضوع  مدیریت شهری در شکل گیری این نظام اشاره کرد و گفت: مدیرت شهری یک فرآیند است که در مجموع به یک نظام تصمیم گیری منجر خواهد شد. میزان موفقیت و یا عدم موفقیت مدیریت شهری بستگی به قدرت و مشروعیت و ساختار حقوقی و اجتماعی و اقتصادی جامعه مورد نظر دارد.

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: از نگاهی، این نوع مدیریت را می توان نوعی حکومت محلی و خودگردان برای جلب مشارکت پذیری مردم دانست که باعث سبک شدن بار دولت ها خواهد شد. برای شناخت مفهوم مدیریت شهری، توجه به ترکیب دو واژه مدیریت و شهر لازم است.

وی ادامه داد: کنترل اجتماعی از مسیر نظام است و درون شهری مدرن مثل لندن تا زمانی که از خانه خارج می شوید تا زمانی که به منزل برمی گردیم مشخص است چه تعداد از شما عکس یا فیلم گرفته شده است، در هر لحظه ای و جایگاه شما را در همه جا رصد می کنند.

مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) تصریح کرد: در استادیوم شهر منچستر تا سال بعد صندلی که طرف نشسته مشخص است، این انسجام سیستم است و ممکن است بر اثر حادثه ای این رصدها از بین برود و این کنترل سیستم است که این نظام را شکل می دهد و اغلب نظریه ها بر این اصل استوار است.

وی افزود: هر چه شهر بزرگتر می شود، انسجام سیستم بیشتر می‌شود و هر چه جامعه پیشرفته‌تر می‌شود انسجام اجتماعی ضعیف ضعیف‌تر می‌شود.

 

نظریه های اجتماعی مدرن

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا تاکید کرد: در حقیقت نظریه های اجتماعی مدرن با تکیه بر نظریه های تاریخی شکل گرفته اند و این انسان بخشی از جود او شکل یافته است و نتیجه اینکه هر چه قدر نداشته باشیم ارتباطلات احتماعی بیشتر می شود و هر چه داشته هایمان بیشتر باشد ارتباطات اجتماعی ضعیف و کمتر می شود.

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: رویکرد این جهان برای شهر و تمدن بوجود آمده است و رویکرد دنیوی حاصل عقلانی به امور است و  این زندگی هدف انسان می شود و این یکی از اشکال مدینه جاهله است و انسانیت فرد را به اسارت می برد.

وی افزود: اگر در مسیر اقتدار و قدرت میرود و لذت فطرت عقلانی نامحدود و این منشا همه نزاعات است و بر چیز محدود می جنگند و هر کسی بر چیزی دست می گذاری دست همگان رقیب می شوند و این خصوصیت دنیوی است که فقط در افق خیال است و لذا طالب این زندگی جستجوگر آب شور است که هر چه  می نوشد تشنه تر می شود.

 

خدا محوری به معنای فرو بستن از زندگی دنیوی نیست

مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) افزود: وقتی هدف وجه الله می شود ممکن است این نگاه عقلانی باعث فرو بستن از این زندگی دنیوی شود و این رویکرد هم به معنای محدود کردن اهداف معنوی باشد و این رویکرد درست نیست .

وی تشریح کرد: نظام معنایی وقتی معنوی می شود جدای از دنیایی که زندگی می کنیم نیست و عملی که انجام می دهیم  و این عمل و داشتن ها باید در مسیر رشد و تعالی معنوی سوق دهد.

حجت الاسلام و المسلمین پارسانیا ادامه داد: اگر هدف متعالی شد این انسجام اجتماعی و ارتباطات اجتماعی یک هویت متعالی پیدا می کند و این شعاع مدینه فاضله را به وجود می آورد و از از اینکه خدا را پرستش را با عقل پرستش می کند و حضور یک عقلانیت متعالی زندگی دنیوی یک زندگی حیوانی باشد.

رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: وقتی شهر مدرن فاقد این هویت باشد آموزش و پرورش در شهر باشد، انسان مدرن الهی که فعلیت او هم الهی باشد و تحول در شهر بدون توجه در رویکرد افراد امکان پذیر نیست و هر چه توجه به شهر بیشتر و به مردم کمتر توجه شود از مدینه فاضله دور می شویم.

وی افزود: جمعیت زیاد شد انسجام اجتماعی پیچیده تر می شود؛ در زمانی که مدینه شکل می گیرد و امام زمان(عج) که ظهور خواهد کرد و مدینه فاضله ایجاد خواهد شد و اینکه مستقیم از آن بهره ای نداریم و هر چه ارتباطات اجتماعی گسترده می شود و به تبع آن احکام و حوزه اجرای آن نیز پیچیده تر میشود.

مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) افزود: اگر جامعه توسعه می خواهیم الزاما هزینه اش را باید بپردازیم و بر حوزه معنایی خودمان عمل کنیم و با مدل عقلانیت خودمان که هویت اسلامی و انسانی در آن حفظ می شود ایجاد کنیم./403/629

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹