vasael.ir

کد خبر: ۵۷۷۵
تاریخ انتشار: ۰۱ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۸:۲۳ - 23 July 2017
در جلسه 43 درس خارج بانکداری اسلامی آیت‌الله موسوی‌جزائری مطرح شد:

از نظر روایات قرعه حلّال بسیاری از مشکلات است

پایگاه اطلاع رسانی وسائل _ آیت‌الله موسوی‌جزائری در جلسه چهل و سوم درس خارج بانکداری اسلامی به بررسی برخی از موارد و مصادیق استعمال قرعه در روایات پرداخت.


به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، آیت‌الله سید‌محمد‌علی موسوی‌جزائری در جلسه چهل و سوم درس خارج بانکداری اسلامی که در تاریخ  28  دی ماه 95 در حوزه علمیه اهواز برگزار شد برخی از موارد و مصادیق استعمال قرعه در روایات را مورد بررسی قرار داد .
استاد درس خارج حوزه علمیه اهواز در ابتدا سه دلیل عامه دیگر در ادامه ادله گفته شده در جلسه قبل را ذکر کرد.
آیت‌الله جزائری در ادامه به بررسی روایات خاصه ای که در مورد خاص وارد شده است ، پرداخت.
مواردی همچون خل تعارض دو بینه ، مشتبه شدن ولد در صورتی که فراش در کار نباشد وجاریه شریکه نباشد ، حل اختلاف بناء کعبه ، تعیین نفرات لازم برای غزوه ذات سلاسل و همچنین افراد صف اول از مواردی بوده که در تاریخ با قرعه مشخص شده است.



تقریر این دروس در ادامه می آید:
برخی روایات عامه در باب قرعه از وسائل و بعضی را محدث نوری در مستدرک بیان کردند.
ومنها ما رواه فی دعائم الاسلام عن امیرالمومنین وابی جعفر وابی عبدالله علیهم السلام انّهم اوجب الحکم بالقرعه فی ما اشکل.دقیقا مشخص نیست مضمون چه بوده است و استخراج خودش از روایات متعدده است.
دعائم الإسلام: قال أبو عبد اللّه علیه السّلام: «و أیّ حکم فی الملتبس أثبت من القرعة، أ لیس هو التفویض إلى اللّه جلّ ذکره»
ما روی فی فقه الرضا کل ما لا یتهیأ فیه الإشهاد علیه فإن الحق فیه أن یستعمل فیه القرعة‌و قد روی عن أبی عبد الله ع أنه قال أی قضیة أعدل من القرعة إذا فوض الأمر إلى الله لقوله تعالى فَساهَمَ فَکانَ مِنَ الْمُدْحَضِینَ البته درمورد شهادت است اگر اگر شاهد نبود قرعه بزنند که مربوط به دعاوی وتنازع است   
أحمد بن محمد بن عیسى عن الحسین بن سعید و محمد بن خالد البرقىّ عن النّضر بن سوید عن عیسى بن عمران الحلبىّ عن عبد اللّه بن مسکان عن عبد الرّحیم قال سمعت أبا جعفر علیه السلام یقول انّ علیّاً کان إذا ورد علیه أمر لم یجئ فیه کتاب و لم تجئ به سنّة رجم فیه یعنى ساهم فأصاب ثمّ قال یا عبد الرّحیم و تلک من المعضلات.
این روایات عامه بودند روایات خاصه هم داریم که در مورد خاص وارد شده است:
عندالتعارض البینتین: مورد بینه قطعا مورد تداعی است که اگر طرفین دعوا یکی مدعی ویکی منکر بود مدعی باید بینه بیاورد واگر هردو مدعی بودند هردو باید بینه بیاورند اگر یکی آورد ودیگر نیاورد حق باکسی است که آورده اگر هردو نیاوردند نوبت به تحالف میرسد واگر چنانچه هردو بینه آوردند وتعارض کردند در بعضی روایات داریم که نوبت به قرعه میرسد که با قرعه معین میکنند که کدام قسم بخورند وبا قسم حکم ثابت میشود چون برای اینکه چه کسی قسم بخورد نیازمند مرجح هستیم.
عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ عَلِیٌّ ع إِذَا أَتَاهُ رَجُلَانِ - بِشُهُودٍ عَدْلُهُمْ سَوَاءٌ وَ عَدَدُهُمْ- أَقْرَعَ بَیْنَهُمْ عَلَى أَیِّهِمَا تَصِیرُ الْیَمِینُ- وَ کَانَ یَقُولُ اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ - أَیُّهُمْ کَانَ لَهُ الْحَقُّ فَأَدَّاهُ  إِلَیْهِ- ثُمَّ یَجْعَلُ الْحَقَّ لِلَّذِی یَصِیرُ عَلَیْهِ الْیَمِینُ إِذَا حَلَفَ.
وَ رَوَى الْبَزَنْطِیُّ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلَیْنِ شَهِدَا عَلَى رَجُلٍ فِی أَمْرٍ وَ جَاءَ آخَرَانِ فَشَهِدَا عَلَى غَیْرِ الَّذِی شَهِدَ: عَلَیْهِ الْأَوَّلَانِ قَالَ یُقْرَعُ بَیْنَهُمْ فَأَیُّهُمْ قَرَعَ فَعَلَیْهِ الْیَمِینُ وَ هُوَ أَوْلَى بِالْقَضَاءِ‌
القرعة فی ما لو اشتبه الولد:
در صورتی که فراش در کار نباشد وجاریه شریکه نباشد قرعه می اندازند
عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا وَقَعَ الْمُسْلِمُ وَ الْیَهُودِیُّ وَ النَّصْرَانِیُّ عَلَى الْمَرْأَةِ- فِی طُهْرٍ وَاحِدٍ أُقْرِعَ بَیْنَهُمْ- فَکَانَ الْوَلَدُ لِلَّذِی تُصِیبُهُ الْقُرْعَةُ.
فی ما لونذر عتق اول عبد یملکه
اگر چناچه نذر کرد اولین عبد را که مملوک شد در راه خدا آزاد کند بعد سه برده به واسطه ارث با هم به او رسید هرسه اول ما یملک هستند درعرض واحد یکی را باید بدهد برای ترجیح باید قرعه بیاندازند.
عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی رَجُلٍ قَالَ أَوَّلُ مَمْلُوکٍ أَمْلِکُهُ فَهُوَ حُرٌّ- فَوَرِثَ سَبْعَةً جَمِیعاً- قَالَ یُقْرَعُ بَیْنَهُمْ وَ یُعْتَقُ الَّذِی خَرَجَ سَهْمُهُ.
اشتباه الامر بالمملوک
دیواری خراب شد ودو نفر زیر دیوار مردند یکی حر بود و یکی مملوک ولی فرزندان اینها زنده بودند نمیدانیم کدام حر است وکدام عبد در اینجا هم امر به قرعه شده است
عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَرِیزٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ: قَضَى أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع بِالْیَمَنِ فِی قَوْمٍ انْهَدَمَتْ عَلَیْهِمْ دَارٌ لَهُمْ فَبَقِیَ مِنْهُمْ صَبِیَّانِ أَحَدُهُمَا مَمْلُوکٌ وَ الْآخَرُ حُرٌّ فَأَسْهَمَ بَیْنَهُمَا فَخَرَجَ السَّهْمُ عَلَى أَحَدِهِمَا فَجَعَلَ الْمَالَ لَهُ وَ أَعْتَقَ الْآخَرَ.
لأن النبی صلّى اللّه علیه و آله و سلّم کان إذا أراد السفر أقرع بین نسائه فأیتهن خرج اسمها خرج بها
عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سِرْحَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص سَاهَمَ قُرَیْشاً فِی بِنَاءِ الْبَیْتِ فَصَارَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص مِنْ بَابِ الْکَعْبَةِ إِلَى النِّصْفِ مَا بَیْنَ الرُّکْنِ الْیَمَانِیِّ إِلَى الْحَجَرِ الْأَسْوَدِ‌
کعبه را درزمان جاهلیت می خواستند بسازند برای اینکه اختلاف نشود بین خودشان قرعه زدند و سهم پیامبر از در کعبه تا نصف از سمت حجرالاسود به سمت حجر یمانی
عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى  عَنْ بعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَى مُوسَى أَنَّ بَعْضَ أَصْحَابِکَ یَنُمُّ عَلَیْکَ- فَاحْذَرْهُ فَقَالَ یَا رَبِّ لَا أَعْرِفُهُ- فَأَخْبِرْنِی بِهِ حَتَّى أَعْرِفَهُ فَقَالَ- یَا مُوسَى عِبْتُ عَلَیْهِ النَّمِیمَةَ- وَ تُکَلِّفُنِی أَنْ أَکُونَ نَمَّاماً فَقَالَ یَا رَبِّ وَ کَیْفَ أَصْنَعُ- قَالَ یَا مُوسَى فَرِّقْ أَصْحَابَکَ عَشَرَةً عَشَرَةً ثُمَّ أَقْرِعْ بَیْنَهُمْ- فَإِنَّ السَّهْمَ یَقَعُ عَلَى الْعَشَرَةِ الَّتِی هُوَ فِیهِمْ- ثُمَّ تُفَرِّقُهُمْ وَ تُقْرِعُ بَیْنَهُمْ فَإِنَّ السَّهْمَ یَقَعُ عَلَیْهِ- قَالَ فَلَمَّا رَأَى الرَّجُلُ أَنَّ السِّهَامَ تُقْرَعُ قَامَ فَقَالَ- یَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَا صَاحِبُکَ لَا وَ اللَّهِ لَا أَعُودُ أَبَداً.
سوال : این روایت موید آن دسته از روایات نیست که میگفتند قرعه واقعیت را مشخص می کند ؟جواب : بله
عَنْ عَاصِمِ بْنِ کُلَیْبٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: أَتَى عَلِیّاً ع مَالٌ مِنْ أَصْفَهَانَ فَقَسَمَهُ- فَوَجَدَ فِیهِ رَغِیفاً فَکَسَرَهُ سَبْعَ کِسَرٍ- ثُمَّ جَعَلَ عَلَى کُلِّ جُزْءٍ مِنْهُ کِسْرَةً- ثُمَّ دَعَا أُمَرَاءَ الْأَسْبَاعِ فَأَقْرَعَ بَیْنَهُمْ أَیَّهُمْ یُعْطِیهِ أَوَّلًا- وَ کَانَتِ الْکُوفَةُ یَوْمَئِذٍ أَسْبَاعاً.
راجع به امراء جیش است .آن زمان گردان واین تقسیمات لشگری نبوده است لشگر هفت قسمت می شد وهر قسمت جدا بود اسباع یعنی قسمت های هفتگانه یک نان را هفت قسمت کرد .فاقرع بینهم یعنی به حسب قرعه به افرادش آن را بدهند .
اقرع رسول الله (ص) بین أهل الصّفة للبعث الى غزوة ذات السّلاسل. چند نفر لازم بود بروند برای جنگ حضرت آنها را با قرعه مشخص میکند
اخرج البخاری عن ابی هریرة عن رسول الله (ص) لَوْ یَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِی الصَّفِّ الْأَوَّلِ لَمْ یَصِلْ إِلَیْهِ أَحَدٌ إِلَّا بِالسِّهَامِ‌ صف اول جای همه نبود مجبور بودند قرعه بزنند
با این روایات چه باید کرد ؟ اینکه قائل به عموم شویم چه در شبهه حکمیه چه موضوعیه چه در دعوا وچه درغیر آن این خیلی مشکل است لم یقل به احد ولهذا راه حلهای مختلفی گفته شده است.

مقرر:محمدتقی سیفائی
323/905/ع

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹