vasael.ir

کد خبر: ۴۵۸۰
تاریخ انتشار: ۰۸ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۷:۳۳ - 26 February 2017
در سی‌وچهارمین جلسه درس خارج فقه آیت‌الله موسوی‌جزائری مطرح شد:

اعانت در حرام نفسی، قطعا حرام است

پایگاه اطلاع رسانی وسائل_ آیت‌الله موسوی‌جزائری، در جلسه سی‌وچهارم درس خارج فقه خود در ادامه بررسی قاعده «حرمت اعانت بر اثم» به بیان ادله‌ای روایی‌ پرداخت که دلالت بر جواز اعانت بر اثم می‌کنند و نظر مرحوم خویی (ره) و حضرت امام (ره) را نیز در این‌باره بیان کرد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، آیت‌الله سید‌محمد‌علی موسوی‌جزائری در جلسه سی‌وچهارم درس خارج فقه که در تاریخ 8 دی 95 در حوزه علمیه اهواز برگزار شد، با مروری بر مباحث گذشته به روایاتی اشاره کرد که دال بر جواز اعانت بر اثم هستند و آن‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.

وی در ابتدای این درس با تاکید بر حرمت اعانت بر اثم گفت: در استدلال بر حرمت پس از استفاده از آیه شریفه به روایات خاصه ای استناد کردیم که تعدی از آن ها به هر گناه کبیره دیگری -همانطور که محقق بجنوردی فرمودند- ممکن بود. دسته ای از ادله هم مربوط به نهی از منکر می شد.
این استاد درس خارج حوزه علمیه اهواز در ادامه روایاتی که دال بر جواز اعانت بر اثم هستند را ذکر کرد و افزود: این روایات مخصص عمومات حرمت اعانت علی الاثمند. مرحوم نائینی می فرماید: تخصیص عموم ادله حرمت امکان ندارد؛ اما نظر مرحوم امام و محقق خویی و ما این است که تخصیص این عمومات اشکالی ندارد.
آیت‌الله موسوی‌جزائری این عمومات را عقلی ندانست و افزود: عمومات ادله عقلی نیستند تا آبی از تخصیص باشند. لذا قابلیت تخصیص در آن ها وجود دارد.

مشروح تقریرات این درس در ادامه آمده است؛
قاعده حرمت اعانه علی الاثم
در جلسات گذشته گفتیم: به نظر ما اعانت علی الاثم حرام است. در استدلال بر حرمت پس از استفاده از آیه شریفه به روایات خاصه ای استناد کردیم که تعدی از آن ها به هر گناه کبیره دیگری -همانطور که محقق بجنوردی فرمودند- ممکن بود. دسته ای از ادله هم مربوط به نهی از منکر می شد که نهی را به صورت های مختلف قلبی، یدی و لسانی واجب می دانستند. در مورد روایات نهی از منکر گفتیم: اصحاب با توجه به ملازمه عرفیه به شمول این روایات بر دفع فتوا دادند. یعنی همان شارعی که نهی از منکر را بعد الوقوع واجب دانسته، سد ابواب منکر را نیز قبل الوقوع آن واجب می داند. مولایی که امر به قلع و قمع گناه می کند، هرگز اجازه اعانت بر گناه نمی دهد. این مطلب همچون استدلال به دلیل اولویت است. یعنی وقتی از بین بردن گناه واجب است، به طریق اولی اعانت بر آن نیز حرام خواهد بود. این هم یکی از ادله بر حرمت بود.
محقق خویی پس از طرح استدلال اخیر آن را نپذیرفت. کلماتی نیز در رد این دلیل آورد. مثلا فرمود: وجوب دفه مختص امور مهمه است. لکن ما کلام ایشان را نپذیرفتیم؛ چرا که این حرف خلاف ظاهر کلمات اصحاب است. عبارت اصحاب مطلق است و شامل همه منکرات می شود. چه قبل از وقوع و چه حین آن.
بررسی روایات دال بر جواز
مطلب دیگر روایات دال بر جواز اعانت علی الاثم است. این روایات مخصص عمومات حرمت اعانت علی الاثمند. مرحوم نائینی می فرماید: تخصیص عموم ادله حرمت امکان ندارد؛ اما نظر مرحوم امام و محقق خویی و ما این است که تخصیص این عمومات اشکالی ندارد؛ زیرا عمومات ادله عقلی نیستند تا آبی از تخصیص باشند. لذا قابلیت تخصیص در آن ها وجود دارد.
لکن ممکن است گفته شود این خروج، تخصصی است. به این بیان که چیزی که ما قائل به آنیم، حرمت اعانت بر حرام نفسیست و نه حرام غیری. حرام غیری ممکن است، منتهی به حرام نفسی نشود. در مانحن فیه، حرام نفسی شرب خمر است اما حرمت شراب سازی از باب مقدمه است. آنچه در روایات آمده، بیع انگور به کسی است که می خواهد شراب بسازد، نه کسی که قصد شرابخواری دارد. معلوم نیست خمر سازی منتهی به حرام نفسی شود؛ چراکه ممکن است خمر را به سرکه تبدیل کند یا بگذارد تا ذهاب ثلثیه صورت گیرد و شیره انگور شود که پاک است. انگور بعد از غلیان حتماً نجس می شود، لکن بعد از ذهاب ثلثیه پاک است. پس باید این مرحله خمر شدن را بگذراند. پس الزاماً بحث شرب نیست و اگر باشد نیز ممکن است برای تداوی یا ضرورتی دیگر باشد که در این صورت حلال خواهد بود. همچنین فروش آن به مستحلین همچون مسیحیان ذمی که بدون تظاهر شرب خمر می کنند، جایز است.
بناءً علی ذلک آنچه که مفروض در روایات است و حضرت فرمود: اشکالی ندارد، فروش عنب به کسی است که می خواهد شراب بسازد، نه شخصی که قصد شرب حرام دارد. اما شرب نیز اگز حلال باشد مثل شرب للتداوی، باز هم مشمول کلام حضرت است. عمل کسی که شراب می سازد، حرمت غیری دارد. اما شرب آن حرمت نفسی دارد. البته مطلبی در مورد حرمت فروش خمر وجود دارد که بنابرآن باید بگوییم: اگر کسی خمر بسازد و در اختیار مسیحی قرار دهد، نه اینکه بفروشد، مرتکب حالا که حرام نفسی نشده و عمل او تخصصاً از بحث خارج خواهد بود. این مطلب منافاتی با روایات ندارد.
اما اگر اعانت در حرام نفسی باشد، قطعا حرام است و شکی در این نیست.
326/907/ع

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹