پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی با اشاره به روایتی از مرحوم کلینی گفت: پیامبر خدا و امیرالمومنین(علیهم السلام) در عرصه حکومت از علم غیب استفاده نمی کردند لذا مشاهده می شود که در حکومت آن بزرگواران برخی استاندار می شدند که گرچه ظاهرالطلاح بودند اما در بُعد اندیشه مشکل داشتند مثل ابوموسی اشعری که مانند لیبرال ها صلح طلب بود و با جنگ میانه ای نداشت و به دنبال اسلام رحمانی بود.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی با طرح نظریه شیخ الشریعه اصفهانی که «لا» را در ترکیب «لاضرر و لاضرار» نهی مولوی می‌داند، به نقد و بررسی این دیدگاه پرداخت و چهار نقد بر آن وارد دانست و در پایان به شکل گذرا به نظریه حضرت امام(ره) اشاره کرد.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل – آیت الله خاتمی ذیل آیه 97 سوره طه به نکته ای قرآنی اشاره کرد و گفت: منحرفان فرهنگی را نباید آزاد گذاشت، منحرفان سیاسی را مولی علی آزاد گذاشت مانند خوارج نهروان که سیاسی بودند ولی در سیره علی علیه السلام سراغ نداریم که منحرف فکری را آزاد گذاشته باشد.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل - آیت الله خاتمی تفاوت دیدگاه شیخ انصاری و آخوند را چنین مطرح کرد: به نظر مرحوم بجنوردی بین این دو نظر تفاوت جوهری وجود دارد؛ زیرا در نظریه مرحوم آخوند اگر خود موضوع حَرَجی نباشد قاعده لاضرر جاری نمی شود و لو اینکه متعلقش حرجی باشد، اما در نظریه شیخ انصاری این قاعده جاری می شود زیرا هر حکمی که پیامدش ضرر باشد و لو اینکه متعلش باشد در نظریه شیخ نفی می شود.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی ابتدا نظریه دیدگاه شیخ انصاری را مطرح کرد و گفت: این نظریه بر دو مبنا است:1. «لا» به معنای نفی است 2.لاضرر، حکم مولوی الهی است نه حکم مولوی سلطانی، و سپس به بیان دیدگاه مرحوم آخوند پرداخت و اظهار داشت: وی «لاضرر» را به منزله «لاشک لکثیر الشک» می داند یعنی از قبیل «نفی حکم به لسان نفی موضوع» است.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی با جمع بندی نظرات شش گانه درباره معنای ضرر و ضرار گفت: عمده در این زمینه، دو نظر امام(ره) و مرحوم بجنوردی است لکن ما باید در پی عنصری باشیم که در همه مواردِ قرآن و روایات وجود دارد و برای به دست آوردن یک معنا باید عنصر مشترک در تمام موارد استعمال را ببینیم و عنصر مشترک ماده ضرار در آیات قرآن و روایات؛ عنصر «لجاجت و عناد» است.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی، با بررسی نظریه حضرت امام(ره) در بیان فرق ماده ضرر با اضرار گفت: از آنجایی که احتمال معنای ضرر مالی در شواهدی که حضرت امام(ره) از قرآن بیان کرده است وجود دارد، لذا فرقی که در این نظریه بیان شده است، ضعیف می باشد.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی در بررسی مفردات قاعده لاضرر گفت: بین ماده «ضرر» و «ضرار» چند نکته و تفاوت گفته شده: 1.ضرر، فعل واحد است ولی ضرار یک فعل دو طرفی است، 2.ضرر ابتداء الفعل است اما ضرار جزاء الفعل است، 3.ماده ضرر در جائی است که با آسیب زدن به دیگران، ضرر زننده بهره می برد؛ اما ماده ضرار شامل جائی است که ضرر زننده نفع نمی برد. 4.هر دو به یک معنا و تاکید دیگری باشد.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی با اشاره به اینکه اگر در موضوعی تواتر معنوی و کثرت روایات وجود داشته باشد، از بررسی سندی در آن زمینه بی نیاز می شویم اظهار داشت: کثرت روایات لاضرر، دلالت بر تواتر معنوی آن دارد پس روایت لاضرر در فقه معتبر است و علمای فقه آن را تلقّی به قبول کرده اند.

پایگاه اطلاع رسانی وسائل ـ آیت الله خاتمی به نظر فقهاء درباره وجود قیود در روایات باب لاضرر اشاره کرد و گفت: مشهور فقها بر اساس اصل عدم زیاده در روایات بر این باورند که قید «فی الاسلام» و قید «علی مومن» در روایات لاضرر بوده است.