vasael.ir

به گزارش خبرنگار وسائل، کتاب «عدالت و امنیت ملی»، مجموعه‌ای از مقالات است که توسط کارشناسان و صاحب‌نظران دو حوزه عدالت و امنیت به رشته تحریر درآمده است.

در این مجموعه عدالت متغیر مستقل و امنیت ملی متغیر وابسته است و تلاش شده تا نسبت مفهوم عدالت با مطالعات امنیتی ارزیابی شود. کتاب از چهار منظر موضوع عدالت و امنیت را مورد توجه و کنکاش قرار داده است.

بخش نخست: عدالت و امنیت ملی: چارچوب نظری و رویکرد اسلامی

مقاله اول: نسبت عدالت اجتماعی و امنیت ملی: چارچوب نظری/ دکتر داوود غرایاق زندی

در مقاله نخست تلاش شده تا چارچوبی نظری از نسبت عدالت اجتماعی و امنیت ملی داده شود. این مقاله ضمن پرداختن به نقاط اشتراک و افتراق بین این دو مفهوم، اولویت عدالت یا امنیت، فواید عدالت برای امنیت ملی، جایگاه دولت در بحث عدالت و امنیت ملی و نسبت این دو مفهوم با بحث بی طرفی دولت و برابری، نشان می دهد تا چه حد این دو مفهوم با هم در ارتباط اند.

مقاله دوم: عدالت و امنیت ملی در اسلام/ دکتر اصغر افتخاری

مقاله دوم و سوم با رویکرد اسلامی به موضوع توجه دارند. علت این امر نه تنها به این دلیل است که در کشور ما گرایش به رویکرد اسلامی بسیار است. بلکه امکان مقایسه این دو مفهوم در رویکرد اسلامی با مطالعات دیگر در این حوزه روشن گردد. بر همین اساس دکتر اصغر افتخاری در مقاله «عدالت و امنیت در اسلام» بر این باور است که عدالت و امنیت هر دو از فضایل  عالی به شمار آمده و مطلوب جوامع مختلف هستند و پاسخ دادن به این سوال را که در مقام تعرض کدامیک از این دو اصل می باشند و یا اینکه نسبت بین این دو فضلیت چگونه است؟ را بسیار دشوار می سازد.

مقاله سوم: «رهایی خدامحور»؛ فلسفه امنیت در عهدنامه مالک اشتر/ دکتر فرزاد پورسعید

با عنوان «فلسفه امنیت عدالت محور در عهدنامه مالک اشتر» به بررسی مفهوم امنیت و عدالت در اندیشه های بجا مانده از یکی از پیشوایان اسلامی دارد که در نوع خود در حوزه عدالت شهره عام و خاص است. فرزاد پورسعید در این مقاله با نگاه فلسفی به چیستی فلسفه امنیت در اندیشه های آن حضرت می پردازد و معتقد است که اندیشه های امیرالمومنین (ع) با رویکردهای رایج در مطالعات امنیت در مواردی مشابه و در اصلی مهم متمایز است و آن اصل «رهایی خدامحور» در روابط میان خداوند، حکومت و مردم است.

بخش دوم: عدالت و امنیت ملی: رویکرد حقوقی

مقاله اول: امنیت ملی و عدالت کیفری/ دکتر حسن عالی پور

دکتر حسن عالی پور بر این باور است که امنیت ملی و عدالت کیفری، مفاهیمی ستیزآمیزاند. به جهت همین تعریف ناپذیری، پیوند میان امنیت ملی و عدالت کیفری گزاره های اخلاقی و بایسته های حقوق طبیعی است، ولی با بنیادگیری دولت، مفهوم آن دگرگون شده است.

مقاله دوم: امنیت ملی و حقوق متهم؛ مطالعه تطبیقی آیین دادرسی در قبال اقدامات تروریستی/ دکتر حسن عالی پور

در مقاله بعدی نیز عالی پور معتقد است پیوند تنگاتنگ قوانین کیفری با امنیت ملی برای پیکار با اقدام های هراس پرورانه، چهره مرکبی از حقوق کیفری پدید آورده که به واسطه آن، هرچند این قانون ها و به ویژه، مقررات شکلی آن ابزاری برای بازداشتن دست اندازی دولت ها به حقوق و آزادی های فردی به شمار می آید ولی در همان حال، وسیله ای است برای قدرت تا اقدامات سخت گیرانه و تدابیر محدود کننده به نفع امنیت ملی را مشروعیت بخشد.

مقاله سوم: تحقق امنیت ملی در پرتو شیوه های عادلانه حل اختلاف/دکتر ناصر علیدوستی

شیوه حل اختلافات بر دو قسم کلی دسته بندی می گردند: شیوه های حقوقی و شیوه های سیاسی حل اختلاف. ناصر علیدوستی در این مقاله ضمن اشاره به هر دو شیوه حل اختلاف بر این باور است که اختلافاتی بهتر ختم به خیر می شود که ضمن حل اختلاف به روش توافقی، روال عادلانه بودن آن نیز حفظ گردد.

بخش سوم: عدالت و امنیت ملی: رویکرد اجتماعی

در این محور نیز سه مقاله در نظر گرفته شده که به سه بعد کلیدی مرتبط با امینت ملی اشاره دارد.

مقاله نخست: گفتمان های حقوق تنوع فرنگی و قومی/ دکتر محمدعلی قاسمی

به دنبال این مسأله که چرا گفتمان های تنوع قومی که انتظار می رفت با رشد فرایند نوگرایی  و صنعتی شدن رو به افول گذارد، نه تنها کاهش نیافت بلکه شاهد روند عکس آن هستیم و نویسنده بر این باور است که تأمین آرامش و رفع خشونت، رفع و تخفیف بحران، رفاه و رونق اقتصادی و گسترش و تعمیق مساوات باعث شده تا تنوع قومی گسترش یابد.

مقاله دوم: عدالت اقتصادی و امنیت ملی/ دکتر عبدالله قنبرلو

دکتر عبدالله قنبرلو مقاله خود را با این پرسش اصلی بنیان می گذارد که چرا با وجود انتقادات گسترده ای که از منظر علم اقتصاد به سیاست های برابری گرایانه عدالت اقتصادی وجود دارد، بسیاری از دولت ها همچنان پیگیر برنامه های عدالت خواهانه و لو با رویکرد برابری گرایانه هستند.

مقاله سوم: تبیین عدالت محیطی و امنیت ملی/ دکتر مراد کاویانی راد

نویسنده معتقد است محیط جغرافیایی، نمودگاه برهمکنشی ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و طبیعی است و عدالت محیطی، پیوستگاه تعامل و تعادل جستارهای محیط جغرافیایی، عدالت و امنیت است.

بخش چهارم: عدالت و امنیت بین المللی: با تأکید بر رویکرد اسلامی

این بخش رویکرد عادلانه در سطح فراملی و بین‌المللی را بررسی می‌کند. در این بخش دو مقاله ارائه شده است.

مقاله اول: عدالت، گفتگو و امنیت ملی/ دکتر نبی الله ابراهیمی

نویسنده هدف اصلی خود را بررسی جایگاه عدالت و گفتگو در رویه های امنیت بین الملل می داند.

مقاله دوم: عدالت وامنیت ملی در روابط بین الملل: رویکردی اسلامی/ دکتر هادی آجیلی و علی اسماعیل اردکانی

هدف آنان در این نوشتار را در پاسخ به این پرسش می دانند که دو مفهوم اصلی یعنی عدالت و امنیت ملی در گفتمان اسلامی به عنوان گفتمانی که تعریفی موسع از امنیت نیز ارائه می دهد، چگونه مفهوم سازی و صورت بندی می شود.

این کتاب توسط انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی به زیور طبع آراسته شده است./601/229/ح