به گزارش خبرنگار وسائل، بامداد روز جمعه ۱۳ دی ماه، ایالت متحده آمریکا در اقدامی وحشیانه و غیر انسانی به ترور شهید سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی و همراهان وی مبادرت ورزید. این عمل وحشیانه از جنبههای مختلفی قابل بررسی است که یکی از مهمترین آنها، حیث حقوقی مسئله است.
پس از این جنایت وحشتناک، مسئولان، اساتید و اندیشمندان حوزه حقوق در قالبهای مختلفی نظیر یادداشت، مصاحبه و برگزاری کرسیهای علمی به بررسی جنبههای حقوقی آن پرداختند؛ آنچه که در این بین، اندیشمندان بر آن اتفاق نظر دارند، این است که اقدام مزبور، نقض فاحش و آشکار موازین و قواعد حقوق بین المللی است و جمهوری اسلامی ایران حق ذاتی دفاع از خود و انجام اقدام متقابل را براساس قواعد مسلم حقوق بین الملل دارد و برای جلوگیری از بیکیفر ماندن متجاوزان، تعقیب کیفری مرتکبان و آمران این عمل تروریستی را برای اجرای عدالت، حق خود میداند.
یکی از اولین نشستهایی که در خصوص بررسی ترور سردار شهید قاسم سلیمانی انجام شد، نشست علمی با موضوع «ظرفیتهای حقوق بین الملل در واکنش به ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی» بود که در روز ۱۷ دی ماه، به همت گروه حقوق عمومی و بین الملل پردیس فارابی و با همکاری دانشگاه قم، دانشگاه مفید، دانشگاه حضرت معصومه (س) و انجمن علمی فقه و حقوق حوزه در سالن شهید مطهری دانشکده حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران برگزار شد.
آنچه در ادامه میخوانید، گزارشی مختصر از این نشست علمی است که دکتر سید احمد حبیب نژاد در اختیار پایگاه فقه حکومتی وسائل قرار داده است:
هر چند حق همه شهدا مخصوصا شهدایی مانند سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و همراهان شهیدشان قابل اداء نیست، اما به عنوان جزئی از خانواده حقوقی و با همتی که برخی از دانشجویان دغدغهمند حقوقی داشتند، سعی کردیم در اولین فرصت گفتگویی علمی در این خصوص تشکیل دهیم.
نشست علمی «ظرفیتهای حقوق بین الملل در واکنش به ترور شهید سپهبد قاسم سلیمانی» در روز ۱۷ دی ماه ۱۳۹۸ با ارائه دکتر مصطفی فضائلی عضو هیات علمی دانشگاه قم، دکتر سید احمد طباطبایی عضو هیات علمی دانشگاه پردیس فارابی و دکتر محمد حبیبی مجنده عضو هیات علمی دانشگاه مفید و با دبیری این حقیر و با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان گرانقدر در پردیس فارابی دانشگاه تهران برگزار گردید.
در برگزاری این نشست، گروه حقوق عمومی و بین الملل پردیس فارابی از همکاری دانشگاه قم، دانشگاه مفید، دانشگاه حضرت معصومه(س) و انجمن فقه و حقوق حوزه علمیه بهره برد و إن شالله قرار است این نشستها ادامه پیدا نماید.
در جلسه فوق ماهیت این عمل ددمنشانه از منظر دانش حقوق بین الملل و در چارچوب ترمینولوژی این رشته مورد بررسی قرار گرفت که آیا تجاوز است یا عمل تروریستی و نیز نظریه اعلام شده دفاع پیشگیرانه از سوی دولت آمریکا مورد نقد و رد قرار گرفت. همچنین در خصوص امکان استفاده از ظرفیتهایی مانند دیوان بین المللی کیفری به دلیل عدم پیوستن ایران و عراق به اساسنامه آن و یا شورای حقوق بشر و یا مجمع عمومی سازمان ملل و مانند آن بحث و گفتگو شد.
لزوم استفاده از تعابیر حقوق بینالملل (از قبیل: حق دفاع مشروع برای ایران، تروریسم دولتی آمریکا، تهدید صلح بینالمللی توسط آمریکا و اقدام جنایتکارانه) در بیاینهها و بیانات رسمی ایران باید مورد توجه قرار گیرد و لازم است خطرات فراوان ادامه حضور نظامی آمریکا برای صلح و امنیت و منافع حیاتی کشورهای منطقه تبیین و منتشر گردد و بر خواست مشروع و حتمی ایران و عراق بر ضرورت اخراج آمریکاییها تاکید گردد.
نامه نگاریهای حقوقی ایران چه از طریق نهادهای رسمی و چه از طریق نهادهای علمی به نهادهای بینالمللی مرتبط از قبیل: شورای امنیت، مجمع عمومی سازمان ملل و شورای حقوق بشر بسیار مهم است و این اسناد میتواند در آینده مورد توجه قرار گیرد؛ همچنان که استفاده از ظرفیت مجمع عمومی سازمان ملل از جمله برای گرفتن رای مشورتی و قطعنامه میتواند مهم تلقی گردد.
جامعه علمی کشور هم با تنظیم نامههایی متقن و مستدل و مبتنی بر قواعد حقوق بین الملل و ارسال آنها به مجامع بینالمللی و حتی به مراکز علمی کشورهای دیگر به تبیین این جنایت و محکومیت آن و بسیج ذهنی حقوقدانان منصف دنیا اقدام نمایند.
حقوق دانان باید به رسالت حقوق در این حوزه عمل نمایند و تمام تلاش خود را نه تنها برای واکنشهای منفعلانه بلکه برای ایجاد جنبشی فعال در سطح بین الملل برای محکومیت این عمل وحشیانه و استفاده کامل از تمام ابزارها و ساختارهای حقوق بین الملل مصروف بدارند؛ هرچند که تجربههای پیشین نشان میدهد که نمیتوان به جامعه بین الملل و ساختارهای ظالمانه آن اعتماد و تکیه نمود؛ ساختارها و ابزارها و قواعدی که بر بستری از ظلم و ستم و نابرابری و عدم توجه به اصل برابری حاکمیت دولت ها بنیان نهاده شده است. با این حال نباید ساکت نشست و لازم است که تمام همت را در این مسیر مصروف داشت.
امید داریم که به زودی شاهد ثمرات عالی خون این شهدای مظلوم و عزیز باشیم. ان شاء الله تعالی
دکتر سید احمد حبیب نژاد؛ عضو هیات علمی دانشگاه تهران
گفتنی است، مشروح این نشست در آینده نزدیک از همین پایگاه خبری منتشر خواهد شد./201/241/ح