vasael.ir

کد خبر: ۱۵۳۴۶
تاریخ انتشار: ۰۶ آذر ۱۳۹۸ - ۱۸:۲۲ - 27 November 2019
حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی / ۱۷

فقه رسانه | تاثیر گذاری از شرایط استحبابی ویژه پیام رسان دینی است

به گزارش وسائل ـ حجت الاسلام والمسلمین رفعتی نائینی در  این جلسه درس خارج فقه رسانه گفت: مخاطب را چند جور می‌شود دسته بندی کرد؛ 1)بر اساس ویژگی‌های جمعیتی 2) بر اساس دین باوری، اعتقاد و مذهب 3) بر اساس فرهنگ، نژاد آداب و رسوم 4) بر مبنای رفتار و کردار 5) بر اساس استفاده از رسانه.

به گزارش خبرنگار وسائل، حجت الاسلام والمسلمین عباس رفعتی،فقه رسانه | تاثیر گذاری از شرایط استحبابی ویژه پیام رسان دینی است در جلسه درس خارج فقه رسانه که در مورخه 3 دی سال 1397 برگزار شد، به تبیین یکی دیگر از وظایف پیام رسان دینی یعنی مخاطب شناسی پرداخت و اظهار داشت: مخاطب را چند جور می شود دسته بندی کرد؛1-بر اساس ویژگی‌های جمعیتی 2- بر اساس دین باوری، اعتقاد و مذهب 3- بر اساس فرهنگ، نژاد آداب و رسوم 4- بر مبنای رفتار و کردار 5- بر اساس استفاده از رسانه

این استاد حوزه در ادامه به بیان فواید مخاطب شناسی اشاره کرد و گفت: من به بعضی از این آثار اشاره به کنم:  1- انتقال مفاهیم و فراگیری این مفاهیم آسان تر می شود 2- سلیقه های مخاطبین در تولید برنامه رعایت می‌شود 3- موجب برقراری ارتباط روحی و معنوی موثر بین پیام رسان و مخاطب می‌شود. و...

در پایان جلسه امروز حجت الاسلام والمسلمین رفعتی گفت: باید مخاطب را شناخت، اما چگونه مخاطب را بشناسید؛ 1-یک  با حضور در بین مردم، مشاهده عینی آداب و رسوم و فرهنگ این مردم. 2-دو با نظر سنجی می‌توانیم سلایق اینها را متوجه بشویم 3- روش سوم مطالعه مخاطبین و گفتگو به صورت حضوری، تلفنی و مصاحبه بامخاطب داشته باشید.

 

تفصیل مطالب مطرح شده در این جلسه، بدین شرح است:

 

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم و الحمد لله رب العالمين و به نستعين وهو خير ناصر و معين و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين

 

خلاصه جلسه گذشته

در بحث جلسه گذشته یکی دیگر از وظایف اصحاب رسانه به ویژه پیام رسان آن را مطرح کردیم که مخاطب شناسی بود. درباره مخاطب شناسی توضیح دادیم و از لحاظ ادله ضرورت این کار و ظیفه بودن این کار هم به ادله نقلی  اشاره کردیم از آیات و روایات و هم به بنای عقلای عالم اشاره کردیم که اختصاص به ما، اسلام و قرآن ندارد. مخاطب شناسی در تولید پیام برای اینکه بتواند جذب کند مخاطب را  نقش اساسی دارد.

یکی از ادله نقلی این آیه قرآن بود  ادْعُ إِلى‏ سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَة ِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَن‏ (النحل/125) عرض کردیم این تقسیم ثلاثی به لحاظ مخاطب است؛ نه به لحاظ محتوا. بعضی‌ها تفسیر که می کنند  تصور می‌کنند این تقسیم به لحاظ محتوا هست؛ درست است که به لحاظ محتوایی این تقسیم هست ولی به خاطر مخاطب این تقسیم درست است چرا که برخی از مخاطبین اگر استدلال حِکمی و منطقی با او نداشته باشیم نمی پذیرد.

برخی از مخاطبین اصلاً این استدلال ها به دردشان نمی خورد که این قشر اکثریت جامعه است این افراد با موعظه جذب می شود، با حکمت و فلسفه و استدلال نمی‌شود این آدم را جذب کرد؛ یک گروه سومی هستند که اهل جدل هستند با مردم عادی نمی شود جدل کرد لذا مولا امیرالمومنین  فرمود با جهال با حکمت بحث نکن.بنابراین این تقسیم ثلاثی در آیه به خاطر مخاطب شناسی است و در جلسه گذشته  به آیات دیگری از سوره لقمان نیز تمسک کردیم.

 

مخاطب شناسی در قرآن

شما خطابات قرآن را نگاه کنید بعضی جاها کفار اهل کتاب را خطاب قرار می دهد بعضی جاها مومنین را مورد خطاب قرار می دهد بعضی جاها منافقین را مورد خطاب قرار می دهد بعضی جاها کل انسان ها را مورد خطاب قرار می دهد حضرت آیت الله مکارم میفرمایند که در پس هر یک از این  خطاب ها، مخاطب پیام ها فرق می کند  آنجا که  مخاطب مشرکین هست یک نوع پیام می‌دهد آنجا که مخاطب مومنین هستند یک پیام دیگری می دهد که متناسب با نیاز مخاطب است. 

وقتی می گوید یا ایها الناس یک مسئل عمومی و اخلاقی را مطرح می کند اما  وقتی که می رود سراغ مومنین می گوید که نماز بخوانید زکات بدید امر به معروف کنید نهی از منکر کنید. به مشرکین این حرف را نمی‌زند، مخاطب فرق می‌کند.

پس هم به دلیل قرآن و هم به دلیل روایات  باید در پیام رسانی مخاطب‌شناسی کنیم. مخاطب را در نظر بگیریم مطلب دیگری که میخواستم اشاره کنم این که اگر در این مورد آیه و روایت هم نمی داشتیم، همه عقلای عالم قبول دارند که سخن باید متناسب با مخاطب باشد.

 

فلسفه ارسال رسل من انفسکم

مطلب دیگر قبل از تقسیم بندی مخاطبین اینکه فلسفه ارسال رسل و همه انبیای الهی که من انفسکم بوده اند همین بوده است. این به خاطر مخاطب شناسی است یعنی یکی از علل آن مخاطب شناسی است.

 

دسته بندی مخاطبین در مخاطب شناسی

حالا که شد یک وظیفه عقلایی و شرعی حالا من که می آیم پیام رسانی می کنم حتماً باید در تولید برنامه بروم جامعه هدف را، مخاطب این برنامه را بشناسم. مخاطب را چند جور میشود دسته بندی کرد:

  • یکی دسته بندی بر اساس ویژگی‌های جمعیتی مثل سن: جوان و نوجوان؛ جنسیت: مرد و زن؛ بر اساس شغل: شغل آزاد کارگر اصناف؛ بر اساس درآمد: پولدارها فقیرها. اینها ویژگی های جمعیت شناسی است.
  • یک دسته بندی بر اثر دین باوری، اعتقاد و مذهب است مخاطب یهودی بودایی مسیحی ها با همدیگر فرق می کند.
  • تقسیم بندی سوم که اشاره کردم بر اساس فرهنگ، نژاد آداب و رسوم است
  • چهارمین دسته بندی بر مبنای رفتار و کردار هست یک گروه معتاد هستند یک گروه اهل قلیان هستند
  • پنجمین دسته بندی بر اساس استفاده از رسانه است کسانی که از ماهواره استفاده می کنند استفاده از اینترنت دارد استفاده از شبکه های اجتماعی دارد

 

آثار و فوائد مخاطب شناسی

آخرین نکته اینکه چرا مخاطب شناسی جزء وظایف قرار گرفته است؟ به خاطر بنای عقلا؛ به خاطر روایات و آیات زیادی که در این مورد وجود دارد که اینها بر اساس مخاطب شناسی پیام خود را رسانده‌اند، چون آثار و فواید مخاطب شناسی در تولید برنامه در رساندن پیام بسیار زیاد است و نقش زیادی را ایفا می‌کند من به بعضی از این آثار اشاره به کنم:

  • انتقال مفاهیم و فراگیری این مفاهیم آسان تر می شود
  • سلیقه های مخاطبین در تولید برنامه رعایت می‌شود به سلیقه مخاطب توجه می شود
  • موجب برقراری ارتباط روحی و معنوی موثر بین پیام رسان و مخاطب می‌شود، علقه پیدا می‌کند ،مریداین رسانه می شود.
  • ایجاد نگرش مثبت نسبت به رسانه و عوامل رسانه و موجب از بین رفتن تردید و دغدغه در ذهن مخاطب می شود.
  • باعث تقویت انگیزه در بهره‌گیری از این پیام رسان می شود. انگیزه پیدا می کند که این برنامه را دنبال کند و قسمت های دیگر را هم نگاه کند  انگیزه می‌شود برای او
  • وقتی که مخاطب را شناختیم انطباق پیدا می‌کند پیام با نیاز مخاطب این مهمترین اثر است. چون مخاطب را می‌شناسیم می‌دانیم نیاز او چی هست الان چه مباحثی مورد نیاز است که به مخاطب داده می‌شود.

 

چگونه باید مخاطب را شناخت

پس باید مخاطب را شناخت، اما چگونه مخاطب را بشناسند: 1-یک با حضور در بین مردم ، مشاهده عینی آداب و رسوم و فرهنگ این مردم. 2-دو با نظر سنجی می‌توانیم سلایق اینها را متوجه بشویم 3- روش سوم مطالعه مخاطبین و گفتگو به صورت حضوری، تلفنی و مصاحبه با مخاطب داشته باشد.

اینها سبب می شود که مخاطب را بشناسد و بر اساس آن برنامه را موظف است تولید کند تا مخاطب جذب این پیام شود و آن فواید مخاطب شناسی پیامد این فعالیت رسانه ای خواهد بود./905/241/ح

 

مقرر: عزیز الله طالبی

انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
حمید
Iran, Islamic Republic of
19:26 - 1398/10/30
سلام اگه لطف کنید تقریر جلسات بعدی رو هم بزارید ممنون میشم .بسیار مفید بود
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹