عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد؛
وسائل ـ حجتالاسلام بستان گفت: اگر در نظریه سازی به مدل و چارچوب مشخصی برسیم در واقع نظر تولید میشود که مسیر اصلی در این صورت در علوم انسانی پیموده میشود و از طرفی راهبرد قیاسی و استقرائی در علوم اجتماعی است.
به گزارش خبرنگار وسائل، حجتالاسلام حسین بستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع جامعه شناسی اسلامی که ۱۱ مهرماه در سالن بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به بیان ارائه مقاله خود با عنوان «راهبرد استقرائی، قیاسی نظریه سازی دینی در علوم اجتماعی و کاربرد آن در آسیب شناسی اجتماعی» پرداخت، گفت: این نظریه با تأکید بر بحث آسیب شناسی به سمت حل مسأله است که حاصل آن فرآیندی است.وی با طرح این پرسش که در این مقاله پاسخ به این پرسش است که چگونه به تولید نظریه در علوم انسانی اسلامی برسیم، اظهارکرد: اگر در نظریه سازی به مدل و چارچوب مشخصی برسیم در واقع نظر تولید میشود که مسیر اصلی در این صورت در علوم انسانی پیموده میشود و از طرفی راهبرد قیاسی و استقرائی در علوم اجتماعی است و باید به این جواب رسید که برای رسیدن به مفهوم از چه مسیری میتوان گذر کرد.حجت الاسلام بستان با اشاره به این مطلب که بحث هائی که از لحاظ قرآنی وارد میشویم با نگاه استقرائی است که جامع باید باشد، تصریح کرد: درباره تشریح این مسأله به عنوان مثال میتوان به مجموعه عواملی که در آیات و روایات در بی ثباتی خانواده موثراست اشاره کرد که اگر به صد عامل برسد فقط ناظر به جامعه نیست و کلی است و حتی جنبه انتزاعی میتوان برای آن قائل شد.وی با اشاره به نمودار مدل نظری خانواده با ثبات با مراحل شش گانه گفت: اگر بتوان این کار را انجام داد در واقع به نظریه سازی نزدیک شده ایم و در عین حال نیاز است تا عامل اصلی مشخص شود که کدام اثرگذارترین است که بقیه عوامل را تحت الشعاع قرار میدهد؛ در این قسمت بحث فطرت گرائی و عرفی شدن مطرح است که این دو عامل تعیین کننده هستند.عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه افول دین گرائی را جریانی مؤثر در نابودی خانواده دانست و بیان داشت: در عین حال عرفی شدن و فطرت گریزی به عنوان دو عامل دیگر به بی ثباتی خانواده کمک میکند. عبدالحسین کلانتری، مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران در ادامه گفت: قرائت شما را به عنوان مراحل نظریه سازی علوم اسلامی میپذیرم چراکه نگرش تک پارادیمی نداریم و ما در حال شدن هستیم. شما استقرار را از نصوص شروع کردید و علوم اجتماعی از حیات اجتماعی است و این در حالی است که جامعه شناسی سکولار ادعا دارد که از خود واقعیت و متن اجتماعی شروع میکند.وی تصریح کرد: شما باید از واقعیت شروع کنید و در مقام واقعیت موجود به متن دینی رجوع کنید چراکه نمیشود بسیاری از آیات و روایت را کنار هم گذاشت که با واقعیتها ربطی ندارد که در این صورت مدل تجربی مستخرج شما نسبتی با واقعیت نخواهد داشت. رویکرد شما ابطال گرایانه پوپولیستی است که توسط برخی دیگر ارائه شده است و شما واقعیت دینی را با واقعیت حک و اصلاح میکنید نه بر عکس. این استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: شما به واقعیت رجوع میکنید و از متن آن واقعیت نظریهای را استخراج میکنید که این امر همان کار مکتب انتقادی است بدون اینکه مبانی را مشخص کند، اما در اینجا ما مبانی را داریم که به عنوان مثال به موضوعی درباره تعریف خیانت در عرف زنان میتوان اشاره کرد که داشتن زن دوم به غیر از زن اول در شرع خیانت نیست، اما نگاه عرفی متفاوت است که اگر رویکرد شما اینگونه باشد تبعاتی خواهد داشت./202/241/ح