vasael.ir

کد خبر: ۱۴۳۵۹
تاریخ انتشار: ۱۶ شهريور ۱۳۹۸ - ۱۹:۱۲ - 07 September 2019

فلسفه و اهداف حکومت اسلامی

وسائل ـ حکومت از دیدگاه اسلام، برخاسته از موضع طبقاتی و سلطه گری فردی یا گروهی نیست؛ بلکه تبلور آرمان سیاسی ملتی هم کیش و هم فکر است که به خود سازمان می‌دهد تا در روند تحول فکری و عقیدتی راه خود را به سوی هدف نهایی یعنی الله بگشاید. این همان تحقق حکومت مستضعفان در زمین خواهد بود.

به گزارش خبرنگار وسائل، دین هرگز از حکومت و سیاستفلسفه و اهداف حکومت اسلامی جدا نیست؛ زیرا همان گونه که می دانیم دین، تنها، موعظه و تعلیم محض برای مسائل فردی و مسائل اخلاقی و اعتقادی نیست؛ بلکه احکام اجتماعی و سیاسی و نظامی و… را نیز در کنار اینها دارد.

خدای سبحان در یکی از آیات قرآن کریم، هدف فرستادن رسولان خود را چنین بیان می فرماید: مردم همه یک گروه بودند. پس خداوند رسولان را فرستاد که نیکان را مژده دهند و بدان را بترسانند و برای آنان براستی کتاب نازل کرد تا تنها دین خدا به عدالت در مورد نزاع مردم حکم فرما باشد.

در این آیه، مسأله رفع اختلاف میان مردم، به عنوان هدف بعثت انبیاء مطرح شده است. اگر اختلاف میان انسان ها امری طبیعی و قطعی است و اگر رفع اختلاف ها برای ایجاد نظم در جامعه بشری و به دور از هرج و مرج، ضروری است. صرف نصیحت و مسأله گویی نمی تواند مشکل اجتماعی را حل کند. لذا پیامبران صاحب شریعت برای تفسیر و انذار آمده اند.

 

آینده جهان از نظر اسلام

آینده جهان، از نظر مکتب های مختلف که رشد سلاح های هسته ای و اتمی را می بینند، جز ویرانه ای نیست؛ اما اسلام، آینده جهان را قسط و عدل، آرامش و تمدن و حکومت صالحان می داند. هدف رسالت انبیاء الهی، تربیت انسان ها و در نتیجه، قیام آنان برای اقامه قسط و عدل است.

خداوند مومنان حقیقی را وعده قطعی داده است که خلافت در زمین را نصیب آنان سازد.

خداوند نظام آفرینش را بر پایه حق استوار ساخته است. قرآن کریم، همه مخاطبان خود را دعوت می کند که در سرگذشت گذشتگان سیر کنند و عاقبت بد و هلاکت تکذیب کنندگان را ببینند.

سنت شکست ناپذیر و غیر قابل زوال الهی، پیروزی قیام حق و نابودی باطل است و این سنت، از اصول همیشگی و همگانی نظام آفرینش است که هیچ گاه تغییر پذیر نیست.

 

فلسفه و اهداف حکومت اسلامی

مهم ترین هدف هایی که حکومت اسلامی دنبال می کند، دو چیز است: اول، انسان ها را برای « خلیفه الله» شدن راهنمایی کند و مقدمات سیر و سلوک آنان را فراهم نماید. دوم، کشور اسلامی را « مدینه فاضله» سازد و زمینه های تمدن حقیقی را مهیا نماید. اصول حاکم بر روابط داخلی و خارجی را تبیین کند. گرچه نصوص دینی ، حاوی معارف و نکات آموزنده فراوانی است، اما عصاره همه آنها همین دو رکن یاد شده است.

لازمه خلافت الهی آن است که انسان کامل؛ یعنی خلیفه الله، همه کمال های خداوند را به اندازه سعه هستی خود فراهم نماید و در همه ی انها، مظهر خداوند سبحان قرار گیرد. بنابراین آنچه به نام قسط و عدل و شبیه به آن به عنوان اهداف حکومت اسلامی یاد می شوند؛ اگرچه کمال به شمار می آیند؛ ولی جز فروعات کمال اصلی اند. مصدر اصلی آن کمال ها، انسان است که خلیفه خداست و در تدبیر جوامع بشری نقش سازنده دارد.

 

هدف متوسط حکومت اسلامی

اسلام تنها دین الهی است ان الدین عند الله الاسلام و هیچ دینی غیر از آن مقبول خداوند نیست. هر کسی دینی غیر از اسلام اختیار کند، هرگز از وی پذیرفته نیست و چنین کسی در آخرت از زیانکاران است. بنابراین تنها ره آورد همه پیامبران الهی، همانا اسلام بوده و حکومت آنان نیز اسلامی بوده و هست به گونه ای که اهداف فراوان آن، در جای جای قرآن کریم آمده است.

در آیه ۲۵ سوره حدید که هدف نبوت عامه را بازگو می کند، چنین می فرماید: ما پیامبران را با معجزه و ادله قاطع و گویا فرستادیم و با آنان کتاب آسمانی را که دربردارنده مجموعه عقاید، اخلاق و قوانین عملی است، نازل نمودیم تا مردم به عدل و داد قیام نمایند، به جور و ستم کوتاهی نکنند و آهن را که در راس نیروی شدید و عامل هراس بیگانگان است، فرو فرستادیم که طاغیان و راهزنان به آن دفع شوند و از حریم قسط و عدل و قانون الهی دفاع گردد.

لذا در این آیه هدف عمومی همه پیام آوران و زمامداران حکومت اسلامی در طول تاریخ، همان قسط و عدل جامعه شمرده شده  بنابراین رعایت حقوق فرو و جامعه و تامین همه مظاهر تمدن از فروعات نورانی شدن افراد آن جامعه است؛ زیرا خلیفه الله که انسان نورانی روی زمین است به یقین حقوق دیگران را رعایت و از آن حمایت می کند.

آنچه در این آیه به عنوان هدف حکومت رهبران الهی یاد شده، یک « هدف متوسط» است نه هدف نهایی. « هدف نهایی» همان خلیفه الله شدن انسان کامل است که نه تنها معلم انسان هاست و آنان را از کتاب و حکمت خدا آگاه و نفوس آنان را تهذیب می کند، فرشتگان را نیز از اسرار اسماء الهی آگاه نموده و حقایقش را به ملائکه تعلیم می دهد.

 

اوصاف مدینه فاضله

۱- رشد فرهنگی

۲- رشد اقتصادی

۳- فرایند صحیح صنعتی

۴- رشد حقوقی داخلی و بین‌المللی

 

مقاله فلسفه و اهداف حکومت اسلامی نوشته حمیدرضا اشراقی است که در دو ماهنامه رواق اندیشه، شماره چهل و پنجم ، شهریور سال ۱۳۸۴ منتشر شده است.

علاقه مندان به منظور دریافت فایل PDF این مقاله می توانید اینجا کلیک کنید./204/241/ح

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹