vasael.ir

کد خبر: ۱۳۹۸۳
تاریخ انتشار: ۲۵ تير ۱۳۹۸ - ۱۵:۱۶ - 16 July 2019

یادداشت | گاندو، سریالی انتقادی در تراز گام دوم انقلاب

وسائل ـ سریال گاندو در حقیقت نه خودزنی که بلکه یک حرکت و گام رو به جلویی است که نشان می‌دهد، در راستای بحث گام دوم انقلاب، که آرمان‌های بسیار بلندی در آن مطرح شده است، به عنوان یک سنبل و نماد از عصر جدید انقلاب شایسته نام‌گذاری این اثر می‌باشد. اهل سیاست نیز اگر با عینک آینده پژوهانه به این سریال و بازخوردهای آن بنگرند، شدت و حدت ناراحتی‌شان را کم کرده و به دلجویی از عناصر سازنده سریال خواهند پرداخت.

به گزارش خبرنگار وسائل، هر نظام سیاسی برای پایداری و رشد یادداشت | گاندو، سریالی انتقادی در تراز گام دوم انقلابو توسعه، نیازمند اهرم هایی است که بعنوان ستون قدرت و عامل ثبات نظام عمل کنند. عناصر و اهرم های سنتی برای حفظ نظام غالبا نظامی و اقتصادی بودند و بیشتر فیزیک یک نظام اهمیت داشت و جنبه های سخت افزاری در راس توجهات یک نظام برنامه ریزی و بودجه واقع می شد.

در عصر حاضر و با ظهور رسانه ها و قدرت نرم، اهرم ثبات و پایداری و پیشرفت تغییر کرده و برای رسیدن به اهداف کلان یک نظام و انقلاب، نیازمند بروزرسانی در سطح نرم افزاری و فرهنگی هستیم. در همین رابطه یک دیدگاه را بررسی می نماییم و از پنجره آن نظریه به یک سریالی جنجالی که اخیرا در تلویزیون پخش شد و به پایان رسید نظری خواهیم انداخت.

 

تحلیل سیستمی جامعه از منظر پارسونز

پارسونز چهار نوع خرده نظام اجتماعی متفاوت (‌به‌لحاظ تحلیلی) و در عین حال مرتبط با یکدیگر را برای جامعه قائل می شود، وی برای خرده نظام های اجتماعی الگویی بین مبادله ای معرفی می کند که آن را آجیل (AGIL) می خواند. او در این مدل برای هر خرده نظام یک کارکرد در نظر می گیرد که برای حفظ و بقای یک سیستم اجتماعی لازمند. پارسونز آن‌ها را ضرورت­های کارکردی می نامد. این چهار خرده‌نظام و کارکردشان عبارت‌اند از:

الف) خرده نظام زیستی (در سطح بالاتر و کلّی‌تر: خرده‌نظام اقتصادی): کارکردش تطابق با محیط (Adaption) است؛ یعنی هر نظامی باید خودش را با موقعیتی که در آن قرار گرفته است تطبیق دهد و محیط را نیز با نیازهایش سازگار سازد.

ب) خرده نظام شخصیتی (در سطح بالاتر و کلّی‌تر: خرده‌نظام سیاسی)؛ کارکردش دست یابی به هدف (Goal Attainment) است؛ یعنی در پی تحقق اهداف در روند پیگیری و کسب منافع است.

ج) خرده نظام اجتماعی؛ کارکرد یکپارچگی (Integration) را بر عهده دارد یعنی از طریق قوانین و عرف و عادات به انسجام بین عناصر متعدد اجتماعی می انجامد.

د) خرده نظام فرهنگی؛ کارکردش حفظ الگوها (Latent Pattern Maintenance) است؛ که از طریق مدرسه و خانواده در جهت بیان و انتقال فرهنگ و باورهای جامعه به افراد عمل می­کند. مجموعه این فرایندهایی که به مدد آن‌ها اجتماعی شدن افراد تحقق می یابد، در حکم حفظ الگو هستند.

اگر خرده نظام های اجتماعی در تولید کارکرد خویش دچار اختلال شوند، تنش بروز می کند و اگر خرده نظام های اجتماعی در مبادله تولیدات کارکردی خود مختل عمل کنند، بحران رخ می نماید.

 

ارتباط خرده نظام‌ها در این دیدگاه

در یک جامعه نظیر هر نظام کنشی، خرده نظام ها در عین خودمختاری، متقابلاً به یکدیگر وابسته و متکی اند. نظریه سیستمی پارسونز نیز مبنی‌بر طرح خرده سیستم هایی است که هر یک از آن‌ها وابسته به دیگری می باشند. پارسونز نوع تعلق خرده­سیستم ها به یکدیگر را ناشی از وجود دو عنصر "اطلاعات" و "انرژی" می داند.

از نظر وی خرده‌سیستم های چهارگانه در یک رابطه عمودی از بالا به پایین و از پایین به بالا با یکدیگر در ارتباط می‌باشند. ارتباط از بالا به پایین بر کنترل اطلاعات مبتنی است. سیستم­هایی که در سطح بالاتری قرار دارند تسلط بر دیگر سیستم ها داشته و بقیه را کنترل می کنند. از طرف دیگر رابطه از پایین به بالا بر اساس انرژی است.

هر سیستمی که در پایین ترین سطح قرار دارد، دارای انرژی بیشتری است و بالاترین سیستم دارای کمترین انرژی می ­باشد. لذا سیسیتم فرهنگی به لحاظ اینکه بالاترین میزان اطلاعات را دارا می باشد بر سیستم های دیگر مسلط بوده و آن‌ها را کنترل می کند.

سیستم اجتماعی نیز بر اساس عنصر اطلاعات، سیستم شخصیتی و زیستی را کنترل می­ کند. در مقابل سیستم زیستی دارای بیشترین انرژی بوده و زمینه و شرط برای سیستم های دیگر می باشد؛ از این رو بر اساس انرژی موجود در خویش بر دیگر سیستم ها مسلط است و سیستم های دیگر به آن نیازمند هستند.

سیستم زیستی نیز منبع انرژی برای دیگر سیستم ها بوده و در مقابل سیستم های دیگر به لحاظ فقدان اطلاعات کنترل می شود. بنابراین نظام اجتماعی مانند هر سیستم فعالی محل مبادله و گردش بی وقفه انرژی و اطلاعات است. به این چرخه (کنترل هر سیستم به وسیله خرده نظامی که در بالاترین سطح اطلاعات و پایین ترین سطح انرژی واقع است) سایبرنتیک می‌گویند.

 

سریال‌های انتقادی و ضرورت های فرهنگی

سریال گاندو که اخیرا در صدا و سیما پخش شد و مورد استقبال اکثریت مردم قرار گرفت، یک اتفاق جالبی را رقم زد که می تواند در عرصه هنر و تصویر و فیلمسازی، یک نقطه عطفی برای نظام به حساب آید.هر نظامی برای حفظ ثبات و پایداری خود، نیازمند پشتیبانی و حمایت عمومی است بالاخص که در ابتدا نیز با استقبال و مقبولیت مردمی تاسیس شده باشد.

عامل و ضامن بقای نظام های مردمی، آشنایی مردم با پشت صحنه های تصمیم سازی و تصمیم گیری نظام است تا بدین طریق بتواند اعتماد افکارعمومی را در مواقع لازم به دنبال داشته و از طرفی در مواقع نیاز چه سلبا و چه ایجابا در خدمت نظام عمل نمایند.

لازمه چنین شرایطی در هر نظام مردم سالار، شفافیت در عرصه سیاسی و اقتصادی تا حدممکن و حضور و مشارکت سیاسی مردم می باشد. برای رسیدن به چنین مرحله ای که در شرایط ثبات و یا بحران، شاهد حضور و فعال بودن نظام اجتماعی باشیم و بتوانیم نظام اقتصادی و سیاسی را نیز چابک نگه داریم، نیازمند یک مغز فعال در عرصه عمومی هستیم که کف جامعه را به چالش ها دعوت نماید و برای شرکت در حل مسائل اجتماعی ترغیب و دعوت نماید.

در حقیقت ادعا این است که یک نظام سیاسی خوب و فعال و مردمی و یک نظام اقتصادی چابک و سالم و بی مفسده و یک نظام اجتماعی مسیولیت پذیر و تاثیرگذار، همگی نیازمند یک نظام فرهنگی فعال و سالم و قوی می باشد که بتواند مسائل را درست بشناسد و به موقع عمل نماید. اگر در یک جامعه نظام فرهنگی در بالادست قرار نگیرد و همواره دنبال رو بوده و قدرت و جرات نظارت نداشته باشد، به مرور زمان دچار روزمرگی شده و از خاصیت می افتد و دیگر نمی توان انتظار داشت که رابطه سالمی میان حاکم و مردم برقرار باشد.

 

سریال گاندو، یک ریسک تمدنی

در چنین شرایطی که نظام فرهنگی تحت تاثیر جریان های سیاسی وگروه فشار دولتی و غیردولتی قرار بگیرد، فساد و محافظه کاری و توجیه انحراف، سکه رایج اهل سیاست و فرهنگ و اقتصاد شده و به مرور باعث فرسودگی و کند شدن روند رو به جلوی نظام خواهد شد. حریت و آزادی و آزاداندیشی عرصه فرهنگ و هنر در عین ضابطه و قانون مداری بایستی حفظ شود و سریال و فیلم و اثر هنری مثل گاندو که صرفا بازگو کننده یک روایت تاریخی سیاسی بوده نبایستی به بهانه برخی سلایق و علایق جناحی به محاق برود.

این نوع سریال ها اگرچه انتقادی هم باشند اما در مجموع کارکردی همچون جلب مشارکت اجتماعی و سیاسی دارند که به دلیل برخورد شفاف نظام هنری و فرهنگی در مسائل سیاسی و تحمل نظام سیاسی در مقابل نقد درون گفتمانی، می تواند ثمرات بسیار حساس و تاثیرگذاری در تداوم و پیشرفت انقلاب اسلامی داشته باشد.

در حقیقت این سریال نه خودزنی که بلکه یک حرکت و گام رو به جلویی است که نشان می دهد، در راستای بحث گام دوم انقلاب، که آرمان های بسیار بلندی در آن مطرح شده است، به عنوان یک سنبل و نماد از عصرجدید انقلاب شایسته نامگذاری این اثر می باشد. اهل سیاست نیز اگر با عینک آینده پژوهانه به این سریال و بازخوردهای آن بنگرند، شدت و حدت ناراحتی شان را کم کرده و به دلجویی از عناصر سازنده سریال خواهند پرداخت.

صحبت سر این است که هرچقدر در یک سیستم، زیرسیستم فرهنگ فعال باشد و به نحو کاملا شفاف و هنرمندانه، اطلاعات و آگاهی لازم را به بدنه عمومی جامعه تزریق نماید، در زیرسیستم هایی که محور انرژی جانعه بر عهده آن هاست، کمتر اتلاف و اسراف خواهیم داشت و منابع اقتصادی و سیاسی جامعه صرف بهره وری و بهینه سازی سایر سطوح و خرده نظام های جامعه خواهد شد.

اساسا حرکت تمدن ساز زمانی رخ می دهد که جامعه جرات و قدرت ریسک داشته باشد و بزرگترین ریسکی که هیچ نظام سرمایه داری قادر به انجامش نیست و فقط شعارش را می دهد، فضای باز نقد و نظر است که جامعه و حکومت حتی الامکان در عرصه های مختلف با مردم صادقانه و شفاف برخورد نموده و از نقد و نظارت مردمی و رسانه ای نهراسد.

چه بسا که برای ماندگاری و مقبولیت بیشتر، مردم را وادار به ورود جدی و نه نمایشی و صرفا انتخاباتی به عرصه سیاست و اجرا نماید که اگر چنین شد، گام های تمدنی از مرحله تئوری و حرف و گفتمان، به مرحله میدان و اقدام و اثر خواهد انجامید و ناخودآگاه باعث نشاط اجتماعی و حس اعتمادبنفس عمومی و بازتولید حمایت عمومی از انقلاب و نظام خواهد شد./804/241/ح

 

علیرضا محمدلو

انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
18:26 - 1398/04/26
تولید یادداشت در موضوعات روز رسالت این سایت است.
دامغانی
Iran, Islamic Republic of
18:31 - 1398/04/26
بودجه رسانه ملی که به برکت این سریال قطع شد!
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۰۹ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۳:۱۱
طلوع افتاب
۰۶:۵۸:۱۴
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۵۳
غروب آفتاب
۱۹:۲۴:۵۴
اذان مغرب
۱۹:۴۱:۵۲