به گزارش خبرنگار وسائل، بررسی نسبت فقه و عدالت و ارتباط با این دو، از مسائل مهمی است که نیازمند بحث و بررسی جدی می باشد. به دیگر سخن، این پرسش که"نسبت میان فقه و عدالت چیست؟" یکی از مهمترین پرسش ها در حوزه ی فقه و معارف دینی است. پرسش دیگر در این باره، پرسش از نسبت عدالت با فقه در مراحل مختلف آن است.
در دوره ی انقلاب اسلامی نیز فقه با دو دوره، تحول اساسی رو به رو بوده است که میتوان آن دو را، دو مرحله در ادامه تطور و توسعه فقه دانست.
پس از انقلاب موضوعاتی همچون مناسبات دین و سیاست، حکومت دینی،نسبت دین و عدالت، نسبت فقه و عدالت و مباحثی از این دست در حوزه اندیشه عالمان دینی مطرح گردید، و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و نظریه های مختلفی درباره آنها بیان شد.
بررسی نسبت فقه و عدالت با دو نگاه توصیفی و توصیه ای امکان پذیر است.نگاه توصیه ای به نسبت عدالت و فقه مطلوب نظر دارد و از باید ها سخن می گوید. اما نگاه توصیفی به بوده ها پرداخته و نسبت فقه موجود و عدالت را بررسی می کند.
1- کلیات
فقه حکومتی
تفاوت فقه حکومتی با فقه سیاسی و فقه سنتی
عدالت
2- فقه و عدالت
عدالت در چهار عرصه کاربرد: عدالت در تکوین و نظام خلقت، عدالت در تشریع و نظام قانون گذاری، عدالت در تدبیر و نظام اجرایی، عدالت در منش و روشنگری فرد و معاشرتی. آنچه در این تحقیق مورد نظر است، دومین عرصه، یعنی عدالت در نظام قانون گذاری و تشریع می باشد.
3- راهبرد ها و راه کار ها
متاسفانه عموم انديشمندان حوزه و غیر ایشان با مقولاتی بنیادین همچون عدالت و نيز فقه حکومتی، برخوردی نهادینه، تعریف شده و با آغاز و انجامی معین نداشته و در مسیر آن به طور منظم و منسجم و برنامه ریزی شده اقدامی در خور انجام نداده اند. لذا مسئولان اجرایی کشور نتوانسته اند، برخوردی روشمند داشته باشند.
در ذیل به برخی از راهبرد ها و راه کارها در این زمینه اشاراتی شده است.
نتیجه گیری
بر اساس یک برنامه ریزی بلند مدت و با تحول در نوع نگاه به فقه از نگاه فردی به حکومتی با محوریت رویکرد عدالت و از جز نگری به نگاه مجموعی و سیستمی و توجه به مقاصد و اهداف شریعت و نیز توسعه غایت فقه و توجه به زمان نزول آیات و صدور روایات و با تکیه بر هوشمندی و زمان زمان آگاهی فقیه،و همچنین تلاش در راستای توسعه منابع و استفاده بهینه از آنها، بخصوص طرح و بحث نظریه عدالت به عنوان معیاری برای کشف و فهم و احکام در راستای پاسخ گویی به نیاز های جامعه و نظام اسلامی، باید به سوی فقه حکومتی گام برداشت.
مقاله "عدالت در ساحت فقه حکومتی" نوشته عباسعلی مشکانی سبزواری، غلامعلي اسماعیلی کریزی و عبدالله سرکاری است که در ماهنامه معرفت، سال بیست و سوم، شماره 199 در تیر ماه 1393 انتشار یافته است.
علاقه مندان به منظور دریافت فایل PDF این مقاله می توانند اینجا کلیک کنید./205/241/ح