فقه سیاست»سیاستپکد خبر: ۱۲۹۴۰ تاریخ انتشار: ۲۶ فروردين ۱۳۹۸ - ۱۵:۳۷ - 15 April 2019
نهضت علمی و فقه حکومتی نماد جاودانگی تشیع
وسائل ـ فقه شیعی، فقهی است ناظر به حکومت و قدرت و اداره جامعه و بنابراین فقه شیعی فقهی سیاسی است که در زمینه حکومت و قدرت و اداره جامعه، تئوری و نظریه داده و شیعیان را موظف و مکلف به تعقیب آنها نموده است.
به گزارش خبرنگار وسائل، تشیع، مکتبی جاوید است که دارای ژرف و عمق درخور قامت شریعت اسلامی است. عامل عمده جاودانگی آن، نهضت علمی و فقه حکومتی و سیاسی شیعه است. فقه سیاسی شیعه در سه قلمرو حکومت، قدرت و اداره جامعه، دارای طرحهای راهبردی است و از نضج و پختگی و بالندگی خاصی برخوردار است.
آموزههای بالنده فقه سیاسی شیعه را در چند عنوان مهم میتوان ارزیابی نمود. عقل گرایی و نقل گرایی فقه سیاسی شیعه، که هم بر عقل مبتنی است وهم بر نقل.
ساختار فقه سیاسی شیعه
عناوین جهاد، امر به معروف، حسبه، امامت، عدم مراجعه به طاغوت در مقام حکم و قضا، اختصاص انفال به امام معصوم، لزوم استقرار نظام ولایی نشانگر عمق فقه سیاسی شیعه است؛ لذا در فقه سیاسی، اقامه دولت حق امری واجب و قطعی تلقی شده است.
فقه سیاسی شیعه، نضج و بالندگی
فقه سیاسی شیعه، از دوره غیبت امام زمان به مرحله جدیدی پای نهاد. در فشارها و زندان سیاسی عسکریین، با شرایط تقیه، میراث گرانبهای فقه سیاسی به امام عصر (عج) میرسد. نواب اربعه، شیعه را رهبری مینمایند.
شیوههای وکالت که از دوران امام جواد (ع) و امام هادی (ع) آغاز شده، روح تفکر سیاسی را در شیعه توسعه میدهد و در دوره غیبت کبری به اوج خویش رسیده و رو به بالندگی مینهد.
آموزههای بالنده فقه سیاسی شیعه
۱- عقل گرایی و نقل گرایی در فقه سیاسی شیعه ۲- فقه سیاسی شیعه، تفکری ترکیبی ۳- نفی ولایت جائر و اثبات ولایت الهی در فقه سیاسی شیعه ۴- نظریه ولایت فقیه در دوره غیبت ۵- اصل امامت و رهبری و اختیارت ۶- تکیه بر عنصر عدالت
ویژگیهای حاکم اسلامی در فقه سیاسی شیعه
۱- قاطعیت و صراحت ۲- عدالت پیشگی ۳- علم به قانون و ملکه اجتهاد ۴- برخورداری از درایت سیاسی
نتیجه گیری
نتایج و دست آوردهایی که از این توشتار میگیریم در چند نکته بنیادین خلاصه میگردد: ۱- فقه شیعی، فقهی است ناظر به حکومت و قدرت و اداره جامعه و بنابراین فقه شیعی فقهی سیاسی است که در زمینه حکومت و قدرت و اداره جامعه، تئوری و نظریه داده و شیعیان را موظف و مکلف به تعقیب آنها نموده است.
۲- در فقه سیاسی فقیهان، دغدغه مشترکی را ملاحظه میکنیم و آن، دغدغه تشکیل حکومت اسلامی است.
۳- در فقه حکومتی و سیاسی شیعه، عقل گرایی و نقل گرایی دوشادوش یکدیگر فقه را به پیش برده اند.
۴- فقه سیاسی شیعه، فقهی ترکیبی و نظام ساز است و تنها به افعال فردی نمیپردازد که افعال فردی هم در چتری از کلیت فقه سیاسی قرار میگیرد.
۵- نظریه ولایت فقیه، در فقه سیاسی، محوریترین و بنیادیترین بحث فلسفه و فقه سیاسی شیعی است، نظریهای که دارای مبانی گسترده و متفاوتی است که اصول مبنایی آن را اثبات میکند.
۶- ...
مقاله «نهضت علمی و فقه حکومتی نماد جاودانگی تشیع» نوشته علی اکبر نوایی است که در فصلنامه «پژوهشهای اجتماعی اسلامی» شماره ۶، سال شانزدهم در بهمن و اسفند ۸۹ انتشار یافته است./206/241/ح