به گزارش خبرنگار وسائل، در این نشست که به همت مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران و با همکاری مجمع مدیران حوزه علمیه تهران برگزار شد، آیت الله رشاد، آیت الله ابوالقاسم علیدوست، حجت الاسلام احمدعلی یوسفی و حجت الاسلام عبدالحمید واسطی به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ابتدای این مراسم، حجت الاسلام رحیمی صادق، مدیر حوزه علمیه تهران، گفت: انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، هنوز هم ناشناخته مانده است، چرا که پس از این انقلاب تحولات شگرفی رخ داد اما کم شناخته شده است، و رسالت حوزه این است که دستاوردها در حوزه علوم انسانی و فقه آل محمد(ص) را بیان کند.
تحول فقه، از مهمترین دستاوردهای انقلاب
در ادامه این مراسم، آیت الله رشاد، استاد خارج فقه حوزه علمیه تهران به بیان دیدگاه های خود درباره ابعاد و انواع تحولات فقه پس از انقلاب پرداخت، و بیان نمود: انقلاب اسلامی به رغم توطئه ها و تلاش های دشمنان، به خوبی پیش میرود.
از مهم ترین دستاوردهایی که در انقلاب رخ داد، تحول فقه است اما متاسفانه کمتر به آن توجه شده است؛ تحول علم در چهار لایه رخ میدهد، در لایه ی اول علمی جدید رخ میدهد، و دوم اینکه در خصوص علوم موجود تحولی رخ میدهد، و لایه ی سوم دررابطه با جوهرهی علم است، و در لایه چهارم در مشخصه های هویتی علم تحول رخ می دهد.
در حوزه فقه در همه این عرصه ها تحولاتی رخ داده، حدود 1100 سال گذشته، چیزی به نام فلسفه اصول نداشتیم، اما امروزه به ان پرداخته می شود، و هم چنین فلسفه فقه نیز به عنوان دانش مستقل در حوزه امروزه مطرح است.
در حوزه هایی چون فقه الاقتصاد، فقه الاجتماع، فقه السیاسه، فقه الاداره و حوزه های فراوان دیگری فعالیت های زیادی صورت گرفته است.
حکومت، فلسفه عملی تمامی فقه است
امام خمینی (ره) معتقد بودند که حکومت فلسفه عملی تمامی فقه است، که باید غایت فقه به این سو چرخش پیدا کند، و با تغییر غایت فقه عوض نمی شود؛ امروزه علوم انسانی سکولار عرصه را بر فقه تنگ کرده است.
اقدامات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در حوزه فقه
سپس، آیت الله ابوالقاسم علیدوست استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، به بیان اظهارات خود درباره تاسیس و توسعه اصول و فلسفه فقه پرداخت و اظهار نمود: در اوایل دهه هفتاد حرکتی روشن و با نام فلسفه فقه به منصه ظهور میرسد. در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این باره تلاشهایی صورت گرفته است و گرایشی به عنوان فلسفه فقه ایجاد شدند و از اوایل دهه 80 چیزی در حدود 30 کتاب تا کنون درباره فلسفه فقه تالیف شده است، فقه القیاس، فقه پاسخگو، حکومت دینی و غیره، نمونه ای از این کتابها هستند.
همچنین فصلنامههای زیادی نیز توسط این پژوهشگاه منتشر شده که در آن مقالات زیادی درباره فلسفه فقه و فلسفه اصول فقه مطرح شده و کرسیهای زیادی ایجاد شده است، و در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و سایر مراکز و نهادهای علمی نیز اقدامات زیادی در این رابطه صورت گرفته است.
اولین اثر انقلاب در حوزه فقه
در ادامه این مراسم، حجت الاسلام احمدعلی یوسفی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، درباره تاسیس و توسعه فقه الاقتصاد، گفت: اولین اثری که در جمهوری اسلامی ایران در حوزه تحول فقه داریم، در خود قانون اساسی است که در اصل چهارم این قانون اینگونه آمده است: «کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزائی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد.»
دومین اثر قانون بانکداری بدون ربا در سال 61 است، و هم چنین از اقدامات دیگر می توان به تحقیقات گسترده در نهادهای حوزوی و غیر حوزوی درباره فقه اقتصاد اشاره کرد، و همینطور در دانشگاه ها برای برخی از رشته های دانشگاهی مباحث فقه قتصادی به عنوان درس شناخته شده و تدریس می گردد.
کمیته فقهی در حوزه های مختلف از جمله بانکداری ایجاد شده که در این کمیته اقدامات زیادی پیگیری می شود، و ساختار موجود مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و اکنون در حال حرکت به سوی ایجاد یک نهاد بانکی بر اساس موازین اسلامی هستند.
نهادسازی امری ضروری برای استخراج فقه فرآیندها
در پایان این مراسم، حجت الاسلام عبدالحمید واسطی استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد به ایراد سخنرانی با موضوع تحول روش شناسی فقه پس از انقلاب پرداخت و گفت: سیستم سازی و نهاد سازی امری ضروری است تا فقه فرآیندها را استخراج کنیم.