معرفی کتاب | بررسی و نقد شبهات حقوق کیفری در قرآن
وسائل ـ در عصر حاضر حقوق کیفری اسلام در کانون توجهات قرار گرفته و گاه با انتقادات تند مواجه شده یا ناکارآمد و غیر انسانی دانسته شده است و در پی آن نیز شبهاتی در مراکز علمی و تحقیقاتی درباره حقوق کیفری قرآن به صورت گسترده مطرح شده است؛ ابعاد این شبهات گاه به جرم انگاری ها، مجازات‌ها و گاه به چگونگی اجرای مجازات‌ها و گاه به چگونگی اجرای مجازات‌ها بر می‌گردد که رسالت این تحقیق، پرداختن به همه این ابعاد و دفاع حکیمانه از قرآن است.
به گزارش خبرنگار وسائل، کتاب «حقوق کیفری در قرآن»
هجدهمین کتاب گروه مطالعات قرآن و حدیث پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه است که به قلم حجت الاسلام دکتر سعید داودی محقق این گروه به چاپ رسیده است. آنچه در ذیل می‌خوانید، بخشی از مقدمه ای است که نویسنده در معرفی کتاب خود نگاشته است.
هجدهمین کتاب گروه مطالعات قرآن و حدیث پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه است که به قلم حجت الاسلام دکتر سعید داودی محقق این گروه به چاپ رسیده است. آنچه در ذیل می‌خوانید، بخشی از مقدمه ای است که نویسنده در معرفی کتاب خود نگاشته است.تبیین موضوع
قواعد و مقررات حقوقی هر کشوری بر سلسه مبانی و منابع حقوقی مختص خویش است؛ گاه مجموعه‌ای از کشور‌ها بر اساس مبانی پذیرفته شده مشترک، قواعد و مقررات حقوقی مشترکی دارند؛ در این میان، برخی کشور‌های اسلامی نیز احکام حقوقی خود را بر آموزه دینی و قواعد برگرفته از کتاب و سنت و آموزه‌های اسلامی است.
در عصر حاضر که حقوق کیفری یا به تعبیری حقوق جزا، جایگاه ویژه‌ای در مراکز تحقیقی و دانشگاهی و در مراکز قانون گذاری دنیا دارد و حتی در ابعاد بین المللی به آن توجه می‌شود، حقوق کیفری اسلام نیز در کانون توجهات قرار گرفته و گاه با انتقادات تند مواجه شده یا ناکارآمد و غیر انسانی دانسته شده است.
به ویژه پس از طرح جهانی حقوق بشر و منشور از دیگر کشور ها، فشار‌ها بر کشور‌هایی که حقوق کیفری خود را بر مبنای اسلام قرار داده اند، هر ساله بیشتر می‌شود و در پی آن نیز شبهاتی در مراکز علمی و تحقیقاتی درباره حقوق کیفری قرآن به صورت گسترده مطرح شده است.
تا آن جایی که برخی مسمانان نیز تحت تاثیر قرار گرفته است و محترمانه آن قوانین را زمانمند نمی‌دانند؛ بدین معنا که این قوانین در عصر حاضر، خشن و تنفر آمیز است و نفرت جامعه جهانی را در پی دارد؛ از این رو معتقدند باید از کیفر‌های جایگزین بهره برد. گستردگی این شبهات و طرح رسانه‌ای آن، ضرورت پاسخ گویی به این شبهات را آشکار می‌کند.
ابعاد این شبهات گاه به جرم انگاری ها، مجازات‌ها و گاه به چگونگی اجرای مجازات‌ها و گاه به چگونگی اجرای مجازات‌ها بر می‌گردد که رسالت این تحقیق، پرداختن به همه این ابعاد و دفاع حکیمانه از قرآن است.
فرضیه‌ها
پیش از پاسخ به پرسش‌های فوق، نخست باید مبنای حقوق از دیدگاه قرآن بررسی شود و در این‌باره مبنای مورد اختیار در مبانی انتخاب شود؛ از این‌رو بازخوانی آنچه در کتاب حقوق کیفری در قرآن در بحث مبانی از دیدگاه قرآن آمده و بیان نتایج آن ضروری است.
مطابق دیدگاه مختار و اعتقاد به اراده حکیمانه شارع، برترین، مناسب‌ترین و تاثیر گذارترین قواعد و مقرراتی که می‌تواند بشر را کنترل کند، به جامعه سکون و آرامش بخشد و به کم‌شدن جرم در جامعه کمک کند، قواعد و مقرراتی است که قرآن مطرح کرده و در قواعد جزائی اسلام انعکاس یافته است.
هر چند نباید از ویژگی حقوق اسلام که به پیشگیری ها، از طریق تقویت ایمان و گسترش عنصر امر به معروف و نهی از منکر و توجه حکومت اسلامی به نیاز‌های اساسی انسان هاست، غافل شد.
با توجه به این نکته، جرم انگاری قرآن بیشتر ناظر به طغیان گری انسان و رعایت نکردن حدود الهی از سوی اوست؛ قرآن به نیاز‌های جسمی و روحی بشر توجه کرده و برای هر نیازی، پاسخی درخور در نظر گرفته است.
طبیعی است شکستن این تحریم‌ها و فراتر از نیاز‌های طبیعی و از مجاری غیر طبیعی در پی پاسخ به خواهش‌های خود بودن، از سوی قرآن تعدی و گناه شمرده می‌شود و مطابق قاعده «التعزیر لکل معصیه» می‌توان آن را جرم دانست و برای آن مجازات تعیین کرد. البته دایره و گستره قاعده بحث و بررسی خواهد شد.
خشن و غیر انسانی شمردن پاره‌ای از مجازات ها، غفلت از توجه همه جانبه به حقوق کیفری قرآن است. جراحی یک غده سرطانی، هر چند به ظاهر خشن و غیر انسانی می‌نماید، نجات بخشی آن و رهایی بیمار از رنج بیشتر و گاه مرگ حتمی، تلخی جراحی را شیرین و سختی آن را گوارا می‌کند.
همچنین بازدارندگی کیفرها، چه برای عدم باز گشت دوباره مجرم (در پاره‌ای از مجازات ها) و چه برای دیگران، نکته درخور توجه دیگری در مجازات‌های قرآنی است.
سخت گیری اسلام در اثبات پاره‌ای از جرائم، نشان از عنایت حداکثری به پرده پوشی بسیاری از گناهان دارد، ولی هنگامی که فردی همه حریم‌ها را می‌درد و امنیت اجتماعی را به مخاطره می‌اندازد، گناه تبدیل به جرم می‌شود و آن فرد با تعقیب قضایی مواجه می‌شود.
در همین راستا، پاسخ سوال بعدی روشن می‌شود که چرا پاره‌ای مجازات‌ها علنی اجرا می‌شود؛ زیرا آن کس که امنیت اجتماعی را هدف قرار داده و علنا به حدود الهی تعدی کرده و با همه سخت گیری‌های اسلام، جرمش علنی و آشکار شده است، باید به گونه‌ای علنی مجازات شود که دریدگی حریم جامعه ترمیم شده و برای او امثال او نیز بازدارنده باشد.
ساختار تحقیق
در فصل اول با عنوان کلیات به اموری مانند مفاهیم، تقسیم جرم و گناه، مبانی و منابع حقوق کیفری در اسلام، ویژگی‌های حقوق اسلامی و دسته بندی شبهات در حقوق کیفری پرداخته شده است.
در فصل دوم به جرم انگاری در قرآن پرداخته شده است. نخست در این فصل فرآیند جرم انگاری، رابطه جرم و گناه، جرم قانونی و گناه شرعی بررسی شده است. آن‌گاه به عناوین مجرمانه‌ای در قرآن که درباره آن‌ها شبهه وجود دارد، پرداخته شده است. در این رابطه، عناوینی مانند شرک، ارتداد، زنا، همجنس گرایی و شرب خمر بررسی شده است.
در فصل سوم به مجازات‌ها در قرآن‌ها پرداخته شده است. پس از بیان ضرورت مجازات، فلسفه و اهداف مجازات، بحث تناسب جرم و مجزات بررسی شده است؛ آن‌گاه شبهات درباره مجازات‌های مطرح شده در قرآن در دو نوشتار دسته بندی و بررسی شده است؛ بخشی از این شبهات به خشن بودن پاره‌ای از مجازات ها، مانند مجازات اعدام، قصاص و قطع عضو اختصاص دارد و بخشی دیگر به مجازات‌هایی که سبب آسیب دیدن کرامت انسان می‌شود، مانند شلاق زدن.
این فصل از بخش‌های مهم و اساسی کتاب است؛ بیش‌ترین هجمه‌ها به قوانین کیفری قرآن، مربوط به همین قسمت است و تلاش ما بر آن است که حقانیت مجازات‌های کیفری قرآن را به روشنی تبیین کنیم.
در فصل چهارم به شبهه درباره شیوه اجرای برخی مجازات‌ها پرداخته شده است. عمده این شبهه مربوط به اجرای علنی برخی کیفرهاست؛ در این فصل به وجوب یا نبود وجوب علنی بودن برخی کیفرها و فلسفه اجرای علنی حدود و شبهاتی درباره اجرای علنی مجازات‌ها پرداخته شده است.
در نهایت، تلاش بر آن بوده است با توجه به مبانی حقوق در قرآن و ساختار‌ها و ویژگی‌های حقوق اسلامی و با توجه به تعبیه سعادت دنیا و آخرت در فلسفه مجازات‌ها و اهداف گوناگونی که در مجازات‌های قرآنی دیده شده است، به حقانیت قوانین کیفری دست یابیم و به شبهات پاسخ دهیم.
گفتنی است، کتاب مذکور از سوی سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ۴۴۸ صفحه و در سال ۱۳۹۶ نشر شده است./602/241/ح
برچسب ها:
فقه حکومتی ، وسائل ، حقوق ، حقوق کیفری در قرآن ، سعید داودی سقط جنین مدل نوین زنده به گور کردن فرزندان است / مشترکات جاهلیت قدیم و مدرن
تأثیر مثبت رسانه‌های تخصصی در خنثی کردن ترفند رسانه‌ای دشمن / «فقه حکومتی» پشتوانه علمی انقلاب اسلامی
ضرورت توجه به نظریه ارتباطات در فقه رسانه
طعمه یا امانت؛ اخلاق حرفه‌ای کارگزاران عمومی در اندیشه علوی
نشست علمی «قدس و فلسطین در آینه فقه مقاومت»
مبانی دینی دفاع از قدس شریف
معرفی کتاب | اندیشه مقاومت از منظر حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اطلاع نگاشت | سیره عملی و گفتاری علمای شیعه در حمایت از فلسطین
فقه القضا | بررسی حکم انواع رشوه در غیر باب قضا
نظام موظف به پشتیبانی مالی و جانی از گزارشگران فساد است
مستثنیات نظارت شورای نگهبان بر اقدامات مجلس شورای اسلامی
نقش منفی دنیامداری نخبگان و خواص بر انحراف جامعه
محرومیت مجرم از حقوق اجتماعی در جرایم عمدی
بررسی مشکلات بین حضانت و ولایت از نظر فقهی و حقوقی
پیشگیری از فساد در منظومه فکری اسلام ناب مهم‌تر از مجازات مفسدان است
سن ازدواج از شاخص های مهم برای ارزیابی بهداشت جسمی و روانی افراد جامعه محسوب می شود / افزایش سن تمایل به تجرد زیستی را بیشتر می کند
افراد ضعیف‌الایمان؛ مهم‌ترین طعمه منافقین در دولت اسلامی
فقه بورس | بررسی ادله وکالت شخص حقوقی
عرصه‌های حقوق بشر اسلامی و کرامت انسان و پیشنهاد‌هایی برای ضمانت اجرای آن
قم
اذان صبح
۰۴:۴۹:۱۳
طلوع افتاب
۰۶:۲۱:۰۰
اذان ظهر
۱۳:۰۴:۴۳
غروب آفتاب
۱۹:۴۷:۴۶
اذان مغرب
۲۰:۰۵:۳۵