vasael.ir

کد خبر: ۱۲۵۶۳
تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۷ - ۲۲:۵۱ - 13 January 2019
در نشست «کارآمدی سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران» تبیین شد؛

گزارش| سهم حوزه و دانشگاه در تمدن سازی اسلامی

وسائل ـ دکتر صدرا با اشاره به ظرفیت‌های موجود در حوزه و دانشگاه برای تمدن سازی اسلامی، گفت: حوزه باید علم راهبردی تولید کند و رهبری و مدیریت علمی را بر عهده بگیرد و دانشگاه باید کارشناس تربیت کند. برخی از دانشگاه‌های حوزوی از جمله دانشگاه باقرالعلوم (ع) بر اساس بینش دینی دانش تولید می‌کنند و نیازهای روز را با مبانی دینی پاسخ می‌دهند.

به گزارش خبرنگار وسائل، نشست علمی« کارآمدی سیاسی گزارش| سهم حوزه و دانشگاه در تمدن سازی اسلامینظام جمهوری اسلامی ایران» 18 دی ماه 97 در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم برگزار شد.

دکتر علیرضا صدرا عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی مرکز مطالعات عالی انقلاب اسلامی دانشگاه تهران در این نشست به بیان دیدگاه‌ خود در این زمینه پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح مطالب ارائه شده از سوی او است:

یکی از لوازم ارتقاء کارآمدی جمهوری اسلامی ایران داشتن الگو است در این 40 سال انقلاب به دلیل اینکه بدون الگو حرکت می کرده‌ایم حرکت مان پاندولی بوده است و بدون الگو کارآمدی بالا نمی رود. هر دولت با اولویت قرار دادن یک مسأله مسیر خود را ادامه می داد و پیش می رفت، در حالی که پیشرفت، توسعه متوازن در همه ابعاد را می طلبد.

همین الگو نداشتن مقدار زیادی از وقت، انرژی و سرمایه ما را هدر داده است و باعث شده است تا کارآمدی ذاتی ما بروز نکند و خودش را به صورت مشکلات اقتصادی مثل رکود و تورم نشان بدهد.

با توجه به مطالبی که عرض کردیم می توان گفت عنوان بحث ما کارآمدی الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت در پیشرفت نظام جمهوری اسلامی ایران است. بعد از جنگ دولت سازندگی با اولویت توسعه اقتصادی، دولت اصلاحات با اولویت توسعه سیاسی و دولت احمدی نژاد با اولویت توسعه فرهنگی به فعالیت پرداخت.

در حالی که توسعه یک بسته و چند جانبه است؛ الگوی پیشرفت ما، توسعه اقتصادی توأم با توسعه سیاسی است که توازن را در جامعه برقرار کند به گونه ای که همراه با توسعه فرهنگی و تعالی معنوی و اخلاقی باشد به گونه ای که ایجاد آرامش درونی برای جامعه کند( آرامش مدنی).

 

ارتباط متقابل داشتن الگو و کارآمدی

کارآمدی و داشتن الگو دو روی یک سکه هستند و ارتباط متقابل با یکدیگر دارند. الگو کارآمدی را بالا می برد و کارآمدی باعث می شود الگو تحقق پیدا کند و ماندگار شود. الگو باعث می شود پلکانی حرکت کنیم و هم افزایی داشته باشیم و به آرامش مدنی برسیم.

اگر بهترین، کامل‌ترین و برترین الگوها را داشته باشیم ولی اگر کارآمدی را ارتقا ندهیم به قول مولانا نقش شیر گرمابه هستیم( ما همه شیرانیم ولی شیر علم، حمله‌مان از باد باشد دم به دم).

ما با توجه به مبانی دینی خود از دو الگوی رایج دنیا( سوسیالیستی و لیبرالیستی) انتقاد می کنیم چراکه این دو الگو توسعه را به معنای آسایش می گیرند و باطن هر دو یک چیز است. در مقابل این دو، الگوی هندوئیسم و بودیسم را داریم که حتی توسعه و آسایش دنیایی را هم قبول ندارند و اهتمامی به آن ندارند.

اما در جمهوری اسلامی ایران با توجه به اسلامیت نظام این مدل الگوی غربی را قبول ندارد. ما آسایش مادی را لازم می دانیم ولی کافی نمی دانیم و به دنبال آرامش معنوی هستیم که با تعالی معنوی، فرهنگی و اخلاقی تحقق پیدا می کند.

باید ببینیم الگوهای رقیب چه مشکلات و نقائصی داشته‌اند که  نتوانسته اند دوام بیاورند. در حال حاضر دنیا به دنبال یک بدیل و جانشین برای الگوهای ناکارآمد و فاسد است.

گزارش کمیسیون سازمان ملل اعلام کرده است که متأسفانه فرهنگ ابزار توسعه اقتصادی شده است در حالی که توسعه اقتصادی باید در خدمت توسعه فرهنگی باشد. آنها با تمام عداوتی که با انقلاب و نظام ما دارند اعلام کرده اند که الگوی جدید و بدیل با انقلاب اسلامی ایران شروع شده است.

ما امروز شاهد اعتراف مخالفین انقلاب به کارآمدی نظام جمهوری اسلامی هستیم، مجله پیام که ارگان رسمی یونسکو است و به 30 زبان زنده دنیا ترجمه و چاپ می شود، گزارش می دهد که همه چیز جابه جا شده است و توسعه فرهنگی در خدمت توسعه اقتصادی است و این الگو یک جریان جهانی شده است.

در این مجله یک مصاحبه‌ای از دبیر کل سابق سازمان ملل چاپ شده است که از وی سؤال شده است که نظر شما در مورد الگوی جدید جهان اسلام چیست؟

وی می گوید« این یکی از پدیده‌های بارز عصر ما است که در سال های اخیر تأثیر قابل توجهی بر فرهنگ و توسعه داشته است و این پدیده توسط انقلاب اسلامی در 1979م، شروع شده است».

 

مدل و الگوی توسعه‌ای اسلام

توسعه ما دو بعد دارد، هم دنیوی و هم اخروی «ربنا آتنا فی الدنیا حسنة و فی الآخرة حسنة». مثلا هواپیما که هم باید جلو برویم و هم پرواز کنیم و بالا برویم، یک اتوبوس هر چقدر هم پیشرفته باشد نمی تواند نقش یک هواپیما را برای ما ایفا کند.

از آنجا که عنصر فرهنگ وارد توسعه شده است به همین دلیل اصول، ریاضیات، فرمول و پارامترها و نیز سایر مولفه‌های آن فرق می کند. در مدل های دیگر همه کمی است ولی در الگوی ما کیفی و جوهری است.

 

اعتراف اندیشمندان غرب به کارآمدی نظام جمهوری اسلامی

من با استناد به منابع و آمارهایی که از ناحیه مراکز و موسسات غربی ارائه شده است اعلام می کنم که نظام ما کارآمد بوده است و الا ما را تهدید و تحریم نمی کردند.

برای مثال، میشل فوکو در کتاب خود « ایران روح یک جهان بی روح» می نویسد «در ایران اراده عمومی دیده می شود جهان کالبد فاقد روح بود انقلاب اسلامی در این کالبد روح دمید و این باید به رسمیت شناخته شود و الا این کالبد بدون روح می ماند نظریه انقلاب اسلامی نظریه‌ها و نظامات بین المللی را دگرگون خواهد کرد».

وی که در جریان انقلاب اسلامی و بعد از انقلاب در تهران، قم و آبادان حضور داشته است؛ او می گوید« انقلاب اسلامی ایران جنبشی است که با آن عنصر معنویت وارد زندگی سیاسی شده است، ایرانی‌ها با نظام معنایی که دارند جهان را متحول می کنند و ایرانی‌ها بازی‌های استراتژیک دنیا را مدیریت می کنند». ما معتقدیم که سیاست باید پایگاه تعالیم معنوی باشد.

در نظام جمهوری اسلامی، جمهوریت و اسلامیت در کنار یکدیگر کارآمدی را بالا می برند، در حالی است که غرب با وجود اینکه در میان اندیشمندان خود افرادی مثل روسو را دارد که پدر نظریه جمهوریت و صاحب کتاب قرارداد اجتماعی است، ولی از ضعف در کارآمدی رنج می برد و به طور مرتب با بحران های مختلف مواجه می شود.

الگوسازی مراحلی دارد که مرحله اول آن تبیین علمی و نظری است که ما از آن عبور کرده‌ایم. مرحله دوم ترسیم عملیاتی است که به عنوان پایه الگو ارائه شده است و در اختیار همه قرار گرفته است.

رهبر معظم انقلاب اعلام فرموده‌اند که نهادهای راهبردی مثل مجمع تشخیص مصلحت نظام، نهادهای کاربردی مثل مجلس و نهادهای اجرایی مثل دولت این الگو را بررسی، اصلاح و تکمیل کنند و گزاره‌های آن را ارتقاء بدهند. بعدا این می شود سند بالادستی که در رتبه پایین تر از قانون اساسی باید مد نظر قانون گذاران باشد. 

روسو در کتاب قرارداد اجتماعی می نویسد دین لازمه سیاست است و هر گونه حکومت مشروعی جمهوری است ولی هر جمهوری مشروعیت ندارد. او معتقد است که تنها یک دین وجود دارد که با مدنیت جمع می شود و می تواند تمدن سازی کند و آن اسلام است. این ظرفیت در مسیحیت وجود ندارد. مسیحیت با جمهوریت جمع نمی شود.

حضرت محمد(ص) سازمان سیاسی خو را به خوبی تنظیم نمود تا زمانی که شیوه او در میان خلفا بود مملکت به خوبی اداره می شد و مسلمانان تمدن ساز شدند. روسو در جای دیگر می گوید عقائد مذهبی و نظرات سیاسی عین یکدیگرند. حکومت اگر مبنای دینی نداشته باشد کارآمد نیست. 

با توجه به قیام و انقلاب حضرت موسی(ع) که بعد از 40 سال و عوض شدن یک نسل توانستند به فتح اورشلیم دست پیدا کنند، ما نیز امروز در 40 سالگی انقلاب کارآمدی نظام و انقلاب مان را اثبات کرده ایم.

هر چند برخی قرائت‌ها از اسلام کارآمد و الگو ساز نیست ولی قرائت شیعی هم می تواند مایه پیشرفت شود و هم می تواند تمدن سازی کند. ولی باید در ساختارها تجدید نظر کنیم تا بتوانیم تهدیدات را از خودمان دفع و رفع کنیم همانطور که خواجه نصیرالدین طوسی توحش مغول را تبدیل به تمدن مغول می کند.

 

لزوم توجه به ظرفیت‌های حوزه و دانشگاه

عضو شورای راهبردی پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس در بخش پایانی سخنان خود گفت ما در هر بحثی با جدیت وارد شده‌ایم سربلند بیرون آمده‌ایم. ما زیربنا را حل کرده ایم و باید در روبناهایمان تجدید نظر کنیم. باید کارآمدی گفتمان سازی شود و دغدغه و مطالبه عمومی شود تا حل شود.

باید حوزه و دانشگاه ظرفیت های خود را به کار ببرند. هر چند تحولاتی که در این 40 سال اتفاق افتاده است در 400 سال قبل از آن اتفاق نیافتاده بوده است اما هنوز ظرفیت های اسلام و حوزه‌ها در حد اعلا تحقق پیدا نکرده است.

حوزه باید علم راهبردی تولید کند و رهبری و مدیریت علمی را بر عهده بگیرد و دانشگاه باید کارشناس تربیت کند. برخی از دانشگاه‌های حوزوی از جمله دانشگاه باقرالعلوم (ع) بر اساس بینش دینی دانش تولید می کنند و نیازهای روز را با مبانی دینی پاسخ می‌دهند./504/241/ح


تهیه و تنظیم: کاظم محدثی

 

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹