vasael.ir

کد خبر: ۴۶۰۵
تاریخ انتشار: ۱۰ اسفند ۱۳۹۵ - ۱۶:۱۹ - 28 February 2017
در سی‌وپنجمین جلسه درس خارج فقه آیت‌الله موسوی‌جزائری مطرح شد:

یقینی بودن ادله جواز سقی کافر از نظر محقق خویی

پایگاه اطلاع رسانی وسائل_ آیت‌الله موسوی‌جزائری، در جلسه سی‌وپنجم درس خارج فقه خود در ادامه بررسی قاعده «حرمت اعانت بر اثم» به بیان استدلالی از محقق خویی مبنی بر جواز اعانت بر اثم پرداخت و آن‌را مورد نقد و بررسی قرار داد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وسائل، آیت‌الله سید‌محمد‌علی موسوی‌جزائری در جلسه سی‌وپنجم درس خارج فقه که در تاریخ 11 دی 95 در حوزه علمیه اهواز برگزار شد، به بیان استدلالی از محقق خویی مبنی بر جواز اعانت بر اثم پرداخت و آن‌را مورد نقد و بررسی قرار داد.
وی با بیان استدلال محقق خویی بر جواز اعانت بر اثم پس از رد ادله حرمت آن به جواز آب دادن بر کافر اشاره کرد و گفت: در حالی که هیچ فقیهی چنین حرفی نزده است. ایشان می فرماید: این مساله کاشف از جواز اعانت علی الاثم است.
این استاد درس خارج حوزه علمیه اهواز نظر محقق خویی را چنین بیان کرد: [ایشان] ادله جواز سقی را یقینی گرفته و بر ادله حرمت اعانت ترجیح داده و قائل به جواز اعانت شده‌اند.
آیت‌الله موسوی‌جزائری در پاسخ به این استدلال ابراز داشت: در جواب محقق خویی می گوییم: اگر منظور شما کفار ذمیست، ما نسبت به ایشان مامور به زندگی مسالمت آمیزیم. پس کافر در روایت انصراف به همین کفار ذمی دارد. اما نسبت به کفاری که در جنگ با مسلمین هستند ما دلیل متقنی مبنی بر جواز آب دادن به آنها نداریم.

مشروح تقریرات این درس در ادامه آمده است؛
قاعده حرمت اعانه علی الاثم
محقق خویی پس از رد ادله حرمت اعانت علی الاثم، استدلالاتی بر جواز آن ذکر نموده. ما نیز متعرض بعضی از آن ها خواهیم شد.
الاول: انه لو لم تجز الاعانة على الاثم لما جاز سقى الکافر لکونه اعانة على الاثم لتنجس الماء بمباشرته ایاه فیحرم علیه شربه، لکن السقى جائز، لقوله (علیه السلام): ان الله یحب ابراد الکبد الحری، على ما تقدم تفصیله فی البحث عن بیع المیتة المختلطة مع المذکى، فتجوز الاعانة على الاثم، والاعتذار عن ذلک بعدم قدرتهم على شرب الماء الطاهر فی حال الکفر اعتذار غیر موجه، إذ الامتناع بالاختیار لا ینافی الاختیار. [1]
آب دادن به تشنه ولو کافر باشد یقینا مستحب است و در روایت داریم ان الله یحب ابراد الکبد الحری حال اگر اعانت علی الاثم حرام باشد، با توجه به تنجس آب با برخورد به بدن کافر که موجب شرب نجس و حرام می شود، عمل ما اعانه بر اثم خواهد بود. در حالی که هیچ فقیهی چنین حرفی نزده است. ایشان می فرماید: این مساله کاشف از جواز اعانت علی الاثم است.
اشکال؛ کافر اقسام مختلفی دارد، باید دید کافر ذمی است یا حربی. لکن ظاهر کلام همه اقسام آن را شامل می شود. ما در حاشیه نوشتیم: اگر بخواهیم جواز آب دادن به کفار را با روایت ثابت کنیم با این مشکل مواجه خواهیم شد که ادله حرمت اعانت علی الاثم تام و تمام است، لذا اطلاق روایت جواز محکوم و مغلوب ادله حرمت خواهد شد. پس باید در جواز آب دادن به تشنه بگوییم: یقین به ضرورت فقهی و جواز بلکه استحباب این مساله داریم.
محقق خویی بالعکس عمل کرده اند. یعنی ادله جواز سقی را یقینی گرفته و بر ادله حرمت اعانت ترجیح داده و قائل به جواز اعانت شده اند. اگر بخواهیم مفروض محقق خویی جلو برویم می گوییم: کفار دو دسته اند یا حربیند و یا ذمی. کفار حربی که اصلا محل ابتلاء مسلمین نیستند. کفار ذمی هم چون در ذمه اسلامند، ما مامور به رفتار مسالمت آمیز با آنها هستیم. حتی در مورد خمر و خنزیر هم برای آن ها مکلف به نهی از منکر نیستیم؛ هرچند با توجه به تکلیف کفار در اصول و فروع، مرتکب حرام می شوند. با این مبنا با کفار همان معامله ای را نمی کنیم که با مسلمین می کنیم. این محرمات در حق آنها راکد نیست ولی ما حق مزاحمت برای آن ها را نداریم. وقتی تشنه است ما به او آب می دهیم و کاری نداریم که نجس می شود یا نه چون به اعتقاد خودشان، نجس نبوده و پاکند.
لذا در جواب محقق خویی می گوییم: اگر منظور شما کفار ذمیست، ما نسبت به ایشان مامور به زندگی مسالمت آمیزیم.
پس کافر در روایت انصراف به همین کفار ذمی دارد. اما نسبت به کفاری که در جنگ با مسلمین هستند ما دلیل متقنی مبنی بر جواز آب دادن به آنها نداریم.
الثانی: انک علمت سابقا استفاضة الروایات على جواز بیع العنب والتمر وعصیرهما ممن یجعلها خمرا، وجواز بیع الخشب ممن یجعله برابط، و من الواضح جدا کون هذا البیع اعانة على الاثم، ومن أنکره بلسانه فانما أنکره بلسانه أو هو مکابر لوجدانه، وبعدم القول بالفصل یثبت الجواز فی غیر موارد الروایات.[2]
این همان بحثی است که در سابق خواندیم. یعنی استفاده از روایتی که دلالت بر جواز بیع عنب به کسی که خمر می سازد دارد.
در پاسخ به این استدلال نیز گفتیم: درست کردن خمر فی نفسه حرمت ندارد؛ بلکه حرمت نفسی متعلق به شرب آن است. در روایت جواز نیامده، قصد شرب حرام دارد. بلکه روایت می فرماید: ما علم داریم که قصد شراب سازی دارد، همین.
روایت حرام نفسی را بیان نمی کند؛ یعنی نمی گوید: قصد از درست کردن شراب اکل حرام است. اگر فرض روایت علم به وقوع حرام نفسی بود، ما استدلال را می پذیرفتیم؛ لکن فرض روایت این نیست. ممکن است این شراب را برای تولید سرکه بسازد، که این امر حرام نیست.
 
پی‌نوشت
[1] مصباح الفقاهه، السید الخویی، ج1، ص296.
[2] مصباح الفقاهه، السید الخویی، ج1، ص296.
326/907/ع

ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر:
آخرین اخبار
اوقات شرعی
۱۰ / ۰۱ /۱۴۰۳
قم
اذان صبح
۰۵:۳۱:۳۹
طلوع افتاب
۰۶:۵۶:۵۱
اذان ظهر
۱۳:۱۱:۳۵
غروب آفتاب
۱۹:۲۵:۴۱
اذان مغرب
۱۹:۴۲:۳۹